1 00:00:44,511 --> 00:00:45,912 Posta! 2 00:00:45,912 --> 00:00:47,781 Banoa. 3 00:00:49,649 --> 00:00:50,650 Egun on. 4 00:00:50,817 --> 00:00:52,652 -Hotz dago. -Bai horixe. 5 00:00:52,752 --> 00:00:55,355 Gaur arratsaldean elurra egingo omen du. 6 00:00:56,956 --> 00:00:58,324 Faktura gehiago? 7 00:00:58,425 --> 00:01:00,326 Gutun bat duzu. 8 00:01:03,963 --> 00:01:04,964 Gero arte. 9 00:01:09,602 --> 00:01:13,873 Joan den udazkenean amaren gutun bat jaso nuen. 10 00:02:05,825 --> 00:02:11,164 Tohoku-ko herri bateko auzune txiki bat da Komori. 11 00:02:12,532 --> 00:02:13,833 Ez dago dendarik. 12 00:02:14,200 --> 00:02:17,971 Herrigunean denda gutxi batzuk daude… 13 00:02:18,271 --> 00:02:22,742 …eta azoka txiki bat, nekazarien kooperatibak antolatua. 14 00:02:22,876 --> 00:02:26,779 Ordu erdiko bidea dago bizikletan, ia dena maldan behera. 15 00:02:27,780 --> 00:02:30,049 Itzulera luzeagoa da, beraz. 16 00:02:31,017 --> 00:02:33,153 Elurra ari duenean, oinez joan behar izaten dut. 17 00:02:34,053 --> 00:02:36,222 Ordu eta erdiko bidea. 18 00:02:38,224 --> 00:02:43,830 Hiriko supermerkatu handian egiten ditu jendeak erosketak. 19 00:02:45,665 --> 00:02:49,769 Egun oso bat behar nuke nik joan-etorria egiteko. 20 00:03:25,572 --> 00:03:30,810 Basotxoa 21 00:03:51,664 --> 00:03:54,133 Gaur Eguberria da. 22 00:03:55,768 --> 00:03:59,906 Ama eztabaidazalea da, berez… 23 00:04:00,306 --> 00:04:03,643 …eta ez genuen Eguberria sekula ospatzen, baina… 24 00:04:04,310 --> 00:04:07,947 Goazen Eguberria ospatzera, ama. 25 00:04:08,448 --> 00:04:10,650 Ez gara kristauak. 26 00:04:11,751 --> 00:04:12,752 Gaiztoa zara! 27 00:04:18,358 --> 00:04:20,860 Gaiztoa, gaiztoa, gaiztoa! 28 00:04:22,362 --> 00:04:27,367 Baina urte sasoi honetan beti izaten genituen bisitak… 29 00:04:28,368 --> 00:04:30,870 …eta amak tarta bat egiten zuen. 30 00:04:32,272 --> 00:04:36,843 LEHENENGO PLATERA 31 00:04:44,117 --> 00:04:45,718 -Aurrera. -Kaixo. 32 00:04:45,785 --> 00:04:46,886 Ongi etorri. 33 00:04:51,491 --> 00:04:52,759 Kaixo. 34 00:04:52,892 --> 00:04:56,195 "Kaixo" esaiozu. Adiskide on bat da. 35 00:04:57,397 --> 00:04:58,498 Kaixo. 36 00:04:58,564 --> 00:05:00,400 Atzerritarra zen. 37 00:05:01,067 --> 00:05:05,738 Orain ikusita, bolada hartako amaren maitalea izango zen. 38 00:05:07,006 --> 00:05:08,574 Baina uste hutsa besterik ez da. 39 00:05:11,744 --> 00:05:13,880 Marrazkilari ona zara. 40 00:05:19,185 --> 00:05:20,753 Zer da hori? 41 00:06:23,950 --> 00:06:25,785 Hemen dago tarta. 42 00:06:28,588 --> 00:06:33,493 Amaren Eguberri-tarta laukizuzena da, eta esnegainez estalita dago. 43 00:06:43,269 --> 00:06:48,841 Barruko geruzak gorriak eta berdeak ziren: Eguberriko koloreak. 44 00:06:49,442 --> 00:06:52,779 Zer polita! Nola egin duzu? 45 00:06:52,979 --> 00:06:55,581 Ene! Nola egin duzu? 46 00:06:55,681 --> 00:06:56,849 Jakin egin nahi duzu? 47 00:06:57,617 --> 00:07:01,254 Arroz gorriz egindako arroz-ardo gozoagatik da gorria. 48 00:07:01,487 --> 00:07:03,423 Berdea espinakengatik da. 49 00:07:07,160 --> 00:07:09,862 Molde bakarrean bi tarta desberdin egin ditut. 50 00:07:10,263 --> 00:07:12,698 Geruzak bertikalak dira, ordea. 51 00:07:13,199 --> 00:07:16,836 Horrela ezin da labean erre. 52 00:07:16,936 --> 00:07:18,704 Pentsa ezazu. 53 00:07:30,349 --> 00:07:32,552 -Agur. -Agur. 54 00:07:43,596 --> 00:07:45,064 Ondo al zaude? 55 00:07:56,375 --> 00:07:57,877 Bat geratzen zen. 56 00:07:59,712 --> 00:08:00,913 Agur. 57 00:08:03,549 --> 00:08:06,586 Hiru bat aldiz etorri zen… 58 00:08:06,719 --> 00:08:07,920 …baina hor bukatu zen. 59 00:08:11,057 --> 00:08:13,726 Eguberri-tartak ere hantxe bukatu ziren. 60 00:08:16,496 --> 00:08:17,763 Nik bat jan nuen. 61 00:08:18,564 --> 00:08:19,899 Institutuan… 62 00:08:20,032 --> 00:08:21,100 Ez dut oroitzen. 63 00:08:21,734 --> 00:08:25,571 Zure ama desagertu aurreko urtean. 64 00:08:25,705 --> 00:08:26,939 Probatzen utzi zidan. 65 00:08:27,073 --> 00:08:28,774 Ez naiz oroitzen. 66 00:08:29,141 --> 00:08:33,412 Liburuak eskatzera etortzen nintzaion. Liburu asko zeuzkan. 67 00:08:33,813 --> 00:08:36,916 Norbaiten lan guztiak eta hiztegiak, adibidez. 68 00:08:37,049 --> 00:08:39,619 Maiz etortzen zinen. 69 00:08:39,952 --> 00:08:42,388 Oso ondo hitz egiten zuen zutaz. 70 00:08:42,822 --> 00:08:47,093 Ez nintzen liburuzalea, baina batzuen batzuk irakurri nituen. 71 00:08:47,560 --> 00:08:49,128 Gero, amak esan zidan: 72 00:08:51,898 --> 00:08:54,400 "Bila itzazu zeure liburuak". 73 00:08:58,471 --> 00:09:00,806 Eta denak saldu zituen. 74 00:09:01,340 --> 00:09:03,809 Dirua beharko genuen. 75 00:09:04,010 --> 00:09:06,979 Liburuak eramaten lagundu nion. Batzuen batzuk eman zizkidan. 76 00:09:07,547 --> 00:09:10,917 Tartak egiten segitzen bazuen, norbaitekin ibiliko zen, agian. 77 00:09:14,654 --> 00:09:16,155 Zure tarta, zer? 78 00:09:16,322 --> 00:09:19,725 Aspalditxo ez dudala arroz gorririk landatu. 79 00:09:20,226 --> 00:09:23,162 Arroz gorriaren soroak oso itxura polita du… 80 00:09:23,229 --> 00:09:26,666 …baina hauskorra da eta biltzen nekeza. 81 00:09:26,766 --> 00:09:29,735 Arroz beltza, ordea, hibrido sendo bat da. 82 00:09:30,603 --> 00:09:32,772 Urtero landatzen dut arroz beltza… 83 00:09:32,872 --> 00:09:34,840 …eta arroz-ardo gozoa egiten dut. 84 00:09:36,409 --> 00:09:38,678 Oso ur gutxi erabiltzen dut. 85 00:09:39,245 --> 00:09:42,448 Arroz beltza itsaskorra da, eta berez gozatzen du. 86 00:09:44,083 --> 00:09:46,252 Beltza ateratzen da sakea. 87 00:09:46,385 --> 00:09:49,422 Azukrea, olioa, irina nahasi… 88 00:09:49,555 --> 00:09:52,091 …eta legamia-hautsa, orea egiteko. 89 00:09:52,224 --> 00:09:54,694 Itxura ubel polita hartzen du. 90 00:09:55,461 --> 00:10:00,299 Ubelari horia ondo doakionez, kalabaza-orea prestatzen dut. 91 00:10:02,602 --> 00:10:07,039 Arroz beltz-orearekin moldea erdiraino bete. 92 00:10:07,907 --> 00:10:13,012 Gero, kalabaza-orea erantsi %80ko markaraino. 93 00:10:14,947 --> 00:10:16,382 Eta labean erre. 94 00:10:20,419 --> 00:10:24,056 Hoztu berehala tarta, goialdea beherantz jarrita. 95 00:10:24,390 --> 00:10:25,992 Alde guztietatik laua geldituko da horrela. 96 00:10:27,126 --> 00:10:29,862 Tarta saiheska jarri… 97 00:10:34,066 --> 00:10:36,202 …eta esnegain harrotuarekin apaindu. 98 00:10:37,837 --> 00:10:40,740 Eguberri on! 99 00:10:45,878 --> 00:10:47,413 Jakina. 100 00:10:51,617 --> 00:10:53,919 Barkatu berandu etorri izana. 101 00:10:54,353 --> 00:10:57,089 Has dezagun gure Eguberri-askaria. 102 00:10:57,223 --> 00:10:59,458 Ez, "gure Urteberri-askaria" da. 103 00:11:00,326 --> 00:11:03,729 Ubela, horia eta txuria da tarta. 104 00:11:03,829 --> 00:11:07,433 Ez dira Eguberriko koloreak, eta zuek ez zarete kristauak. 105 00:11:08,701 --> 00:11:10,836 Zer eztabaidazalea… 106 00:11:11,137 --> 00:11:13,773 Berdin dio. Goazen jatera. 107 00:11:17,710 --> 00:11:20,112 Ea datorren urtea… 108 00:11:20,379 --> 00:11:22,448 …urte ona den. 109 00:11:23,416 --> 00:11:25,284 On egin. 110 00:11:32,992 --> 00:11:34,460 Zoragarria! 111 00:11:38,197 --> 00:11:39,899 -Zer ona! -Goxoa! 112 00:11:41,233 --> 00:11:42,301 Kalabaza? 113 00:12:13,766 --> 00:12:17,269 BIGARREN PLATERA 114 00:12:20,406 --> 00:12:22,341 Kaixo. 115 00:12:26,746 --> 00:12:28,848 Komunitateko aldizkaria. 116 00:12:29,949 --> 00:12:32,618 Kaixo, Ichiko. 117 00:12:32,985 --> 00:12:35,521 -Zer ari zara marrazten? -Txanpiñoi bat. 118 00:12:36,188 --> 00:12:38,657 Bolatxoak egin ditut. Proba itzazu. 119 00:12:38,758 --> 00:12:40,860 Eskerrik asko. 120 00:12:41,527 --> 00:12:44,363 "Zein da zure janari maiteena, Ichiko?" 121 00:12:44,530 --> 00:12:45,998 Hori galdetu zidan. 122 00:12:46,632 --> 00:12:51,036 "Natto mochi", soja hartzituko babarrunak eta arroz itsaskorra. 123 00:12:51,370 --> 00:12:56,842 Azukrea eta soja-saltsa nahasi "natto"rekin eta "mochi" puskekin. 124 00:13:00,212 --> 00:13:02,648 "Mochi" jotzeko ekitaldi bat izan genuen eskolan. 125 00:13:04,316 --> 00:13:06,051 Duela 16 urte izan zen. 126 00:13:08,053 --> 00:13:11,657 Amak oso lanpetuta zebiltzan prestakizunetan. 127 00:13:13,926 --> 00:13:15,861 "Natto"a lurpetik ateratzea zen gure lana… 128 00:13:16,162 --> 00:13:18,230 …elur azpian sartuta baitzegoen. 129 00:13:19,064 --> 00:13:21,233 Prest dago. 130 00:13:21,367 --> 00:13:24,069 Hiru egun lehenago prestatu genuen "natto"a. 131 00:13:26,005 --> 00:13:29,241 Soja-babarrun egosiak lastoan biltzen dira. 132 00:13:30,142 --> 00:13:34,713 Lasto izpien artean sartu, eta goxo eta itsaskor gelditzen dira. 133 00:13:55,367 --> 00:13:56,735 Zulo bat egin elurretan… 134 00:13:59,905 --> 00:14:01,607 …zerri bat ipini. 135 00:14:08,347 --> 00:14:09,915 Lasto-tapakiak… 136 00:14:12,117 --> 00:14:13,652 …eta elur-lumatxa bat. 137 00:14:16,055 --> 00:14:19,291 Denetik lurperatzen da elurretan. 138 00:14:19,625 --> 00:14:22,461 Txinatar aza, tipulina, espinakak. 139 00:14:23,729 --> 00:14:26,131 Errefauak eta azenarioak lur azpian sartzen dira… 140 00:14:26,232 --> 00:14:29,101 …zedro-hostoekin, saguak uxatzeko. 141 00:14:30,336 --> 00:14:34,340 Tenperatura baxuetan, barazkiek hotza xurgatzeko joera dute. 142 00:14:34,406 --> 00:14:36,642 Horregatik lurperatzen ditugu elur-tapaki baten azpian. 143 00:14:37,343 --> 00:14:39,979 Horrek tenperatura egonkortzen die. 144 00:14:41,881 --> 00:14:44,383 "Natto" ere horrela prestatzen dugu. 145 00:14:46,719 --> 00:14:48,587 Mesedez, ondo atera dadila. 146 00:14:48,754 --> 00:14:51,490 Mesedez, ondo atera dadila. 147 00:14:56,161 --> 00:14:57,963 Ondo biratu behar duzu… 148 00:14:58,697 --> 00:15:01,667 …"mochi" goxoa egon dadin. 149 00:15:06,171 --> 00:15:07,506 Zer astuna! 150 00:15:09,008 --> 00:15:10,476 Ahal duzue. 151 00:15:13,212 --> 00:15:16,515 Azkar, azkar! 152 00:15:29,828 --> 00:15:31,630 Nahasi ezazu. 153 00:15:32,698 --> 00:15:34,733 "Mochi" ez dadila itsatsi. 154 00:15:40,239 --> 00:15:42,007 Ederki. Proba ezazu. 155 00:15:42,174 --> 00:15:43,175 Jan dezakegu? 156 00:15:43,375 --> 00:15:46,045 Beroa hobea da. 157 00:15:47,446 --> 00:15:48,814 Tori. 158 00:15:48,981 --> 00:15:52,051 "Mochi" birrindu berria bero dago oraindik. 159 00:15:52,151 --> 00:15:54,553 Biguna eta hezea dago. 160 00:15:54,987 --> 00:15:57,723 Soja-saltsa gozoan bustitako "natto". 161 00:16:02,328 --> 00:16:04,396 Oso erraz jaten da. 162 00:16:04,630 --> 00:16:07,232 Gelditu gabe jan nezake. 163 00:16:07,700 --> 00:16:11,070 Nire lehen "natto mochi" soja-saltsa gozoan. 164 00:16:34,626 --> 00:16:36,895 Birrindu aurretik oratzea da gakoa. 165 00:16:38,464 --> 00:16:43,268 Komorira iritsi aurretik amak ez zuen sekula hau jan. 166 00:16:43,635 --> 00:16:46,772 Horregatik ez geneukan geure errezetarik. 167 00:16:55,447 --> 00:16:57,783 -Nik egin nahi dut! -Moldatuko al zara? 168 00:16:58,917 --> 00:17:00,219 Baina lehen aldi hartatik… 169 00:17:00,519 --> 00:17:01,787 Ez nazazu jo. 170 00:17:03,455 --> 00:17:07,693 …azukre eta soja-saltsa askorekin jaten genuen beti mochi eta natto. 171 00:17:12,731 --> 00:17:15,267 "Natto"ren bakterioa arroz-lastoan hazten da. 172 00:17:16,435 --> 00:17:21,140 Beraz, "mochi"-arroza hazteak zerikusia du "natto mochi"rekin. 173 00:17:23,976 --> 00:17:27,079 Soro bat alokatu nuen, 10 minutuko bizikleta-bidean. 174 00:17:29,148 --> 00:17:32,217 Urte hartan euria eta hotza egin zuen, baita loraldian ere. 175 00:17:32,351 --> 00:17:34,219 Egunero joaten nintzen begiratzera. 176 00:17:40,192 --> 00:17:43,462 Gure oinotsak entzunez hazten da arroza. 177 00:17:53,972 --> 00:17:59,144 Euri hotzen garaian bildu genuen arroza. Lanpetuta ibili ginen. 178 00:18:03,015 --> 00:18:05,851 Hona hemen aurtengo uztaren emaitza. 179 00:18:09,555 --> 00:18:11,256 Orain… 180 00:18:14,560 --> 00:18:15,694 Orain… 181 00:18:19,264 --> 00:18:20,532 Orain! 182 00:18:23,102 --> 00:18:25,003 On egin. 183 00:18:51,663 --> 00:18:54,032 Gure eskola itxi egin zen. 184 00:18:54,299 --> 00:18:57,035 Orain komunitateko zentro gisa besterik ez da erabiltzen. 185 00:19:06,111 --> 00:19:07,913 Elurra ari du Komorin. 186 00:19:25,898 --> 00:19:28,600 Bidea zabaldu behar dut errepide nagusiraino. 187 00:19:30,169 --> 00:19:34,873 HIRUGARREN PLATERA 188 00:19:40,078 --> 00:19:41,880 Posta! 189 00:19:47,286 --> 00:19:48,787 Egun on. 190 00:19:50,189 --> 00:19:51,823 Errefauak lehortu dituzu. 191 00:19:51,990 --> 00:19:54,459 -Zuk erakutsi zenidan bezala. -Bejondeizula. 192 00:20:03,769 --> 00:20:05,637 Erditik moztu. 193 00:20:19,718 --> 00:20:21,286 Zuritu. 194 00:20:30,429 --> 00:20:31,997 Luzetara moztu. 195 00:20:43,642 --> 00:20:45,110 Zuloak egin. 196 00:20:47,846 --> 00:20:49,348 Eta zuloetatik soka bat pasatu. 197 00:21:09,501 --> 00:21:13,705 Gordinik zintzilikatu hotzean lehortu daitezen. 198 00:21:31,123 --> 00:21:35,894 Lehortu orduko, errefauek urtebete irauten dute. 199 00:21:42,200 --> 00:21:44,202 Ez dira prestatu behar. 200 00:21:44,336 --> 00:21:46,905 Lehortu aurretik egosten ditugu hemen. 201 00:21:47,172 --> 00:21:50,575 Baina nire emaztearen familiak modu sinplean egiten ditu. 202 00:21:50,776 --> 00:21:54,079 Presaka dabilenarentzat oso modu egokia da. 203 00:21:54,980 --> 00:21:56,415 Gero arte. 204 00:22:03,422 --> 00:22:07,693 Errefau lehorra ezinbestekoa da "nishime" japoniar erregosirako. 205 00:22:15,334 --> 00:22:17,536 Errefauak uretan bigundu ondoren… 206 00:22:18,003 --> 00:22:21,740 …arroz-uretan beratzen utzitako sardinzar lehorrekin prestatu. 207 00:22:21,840 --> 00:22:24,943 Errefauek oso ondo xurgatzen dute zaporea. 208 00:22:25,811 --> 00:22:28,747 Sasoiko barazkiekin prestatzen ditut gero. 209 00:22:28,847 --> 00:22:31,817 Bereziki ondo gelditzen da "udo" landareekin eta banbu-kimuekin. 210 00:22:31,950 --> 00:22:35,620 Pazientziaz egoten naiz udaberriaren zain, errefauak lehortu artean. 211 00:22:36,288 --> 00:22:38,123 On egin. 212 00:22:58,610 --> 00:23:01,847 Udazkenean kakiak tinko dauden artean… 213 00:23:01,947 --> 00:23:04,483 …adar osoak mozten ditugu fruitu lehorrak egiteko. 214 00:23:07,586 --> 00:23:08,487 Harrapatu dut. 215 00:23:12,557 --> 00:23:14,259 Zer gogorra! 216 00:23:19,965 --> 00:23:22,300 Uzta ona aurtengoa. 217 00:23:22,701 --> 00:23:24,836 Oso uzta ona. 218 00:23:29,141 --> 00:23:31,176 Asko dago! 219 00:23:31,843 --> 00:23:33,678 Gehiegi. 220 00:23:34,279 --> 00:23:35,213 Lanera. 221 00:23:35,347 --> 00:23:37,048 Prest? 222 00:23:38,617 --> 00:23:40,519 Eutsita daukazu? Askatu egingo dut. 223 00:23:44,523 --> 00:23:46,324 Zer margo polita! 224 00:23:48,193 --> 00:23:50,195 Kakiak zuritu, txortena utziz… 225 00:23:50,328 --> 00:23:54,199 …eta lotu, teilatupetan zintzilikatzeko. 226 00:23:56,334 --> 00:24:00,205 Noizbehinka masajea emanez bigundu egiten dira. 227 00:24:05,677 --> 00:24:08,313 Tearekin oso goxoak dira. 228 00:24:14,019 --> 00:24:15,720 Baina, fin-fin moztuta… 229 00:24:15,854 --> 00:24:20,892 …eta errefau ozpinduari erantsita, gazia eta gozoa ondo egokitzen dira. 230 00:24:20,992 --> 00:24:23,228 Eta itxura polita dute, gainera. 231 00:24:25,864 --> 00:24:28,900 Tori. Hartu batzuk. 232 00:24:30,035 --> 00:24:32,471 -Eskerrik asko. -Aurrera. 233 00:24:42,914 --> 00:24:43,915 Goxoa! 234 00:24:46,718 --> 00:24:48,920 Ez zait hotza gustatzen… 235 00:24:49,421 --> 00:24:52,324 …baina gauza batzuk hotzean bakarrik egin daitezke. 236 00:24:54,726 --> 00:24:58,597 "Hotza" funtsezko osagaia da, beraz. 237 00:25:13,311 --> 00:25:17,516 LAUGARREN PLATERA 238 00:25:21,419 --> 00:25:23,588 Tximinia garbitu duzu? 239 00:25:23,755 --> 00:25:25,323 Gas-berogailu bat erosi dugu. 240 00:25:25,457 --> 00:25:26,625 Zorionekoa zu. 241 00:25:26,725 --> 00:25:28,226 Zergatik ez duzu bat erosten? 242 00:25:28,426 --> 00:25:31,396 Kerosenoa oso garestia da. 243 00:25:31,630 --> 00:25:33,231 Hala uste dut. 244 00:25:38,403 --> 00:25:40,105 Etxez aldatu nintzenean… 245 00:25:40,739 --> 00:25:42,741 …arroza eta misoa ekarri nituen. 246 00:25:42,841 --> 00:25:44,943 Barazkiak erosi egin behar nituen, ordea. 247 00:25:46,044 --> 00:25:49,614 Sua handitzen ari da. Ekarri patatak. 248 00:25:51,483 --> 00:25:54,953 Ura eta estolderia ere ordaindu behar nituen. 249 00:25:55,487 --> 00:25:57,789 Hemen debalde da. 250 00:25:57,956 --> 00:25:59,424 Ohore-sistema bat. 251 00:26:01,293 --> 00:26:04,996 Izutu egin nintzen lehenengo faktura ikusi nuenean. 252 00:26:05,330 --> 00:26:07,265 Murrizketak egin behar nituen. 253 00:26:19,210 --> 00:26:22,347 Arroza eta berehalako fideoak besterik ez nituen jaten otorduro. 254 00:26:22,948 --> 00:26:25,817 Haragia eta barazki-estraktua zeukaten, gutxienez. 255 00:26:26,151 --> 00:26:27,586 Hau izugarria da. 256 00:26:28,386 --> 00:26:31,189 Barazki batzuk landatu nahi nituen. 257 00:26:31,389 --> 00:26:34,092 Lurrez bete nituen plastikozko edalontzi batzuk… 258 00:26:34,192 --> 00:26:36,061 …eta errefau-haziak landatu nituen. 259 00:26:36,194 --> 00:26:38,263 Errefauak hilabeten hazten baitira. 260 00:27:18,637 --> 00:27:20,038 Ongi etorri. 261 00:27:20,238 --> 00:27:22,907 Mutil bat ezagutu nuen lanean. 262 00:27:31,082 --> 00:27:32,550 Zeren bila zabiltza? 263 00:27:32,684 --> 00:27:34,552 Tomate potoak. 264 00:27:34,753 --> 00:27:38,023 Pastaren izkinan daude. 265 00:27:43,094 --> 00:27:43,862 Hemen. 266 00:27:43,962 --> 00:27:46,498 Sekulakoa zara! 267 00:27:52,103 --> 00:27:53,772 Eskerrik asko laguntzeagatik. 268 00:27:54,005 --> 00:27:55,674 Ez horregatik. 269 00:27:55,840 --> 00:27:57,742 -Gabon. -Gabon. 270 00:28:01,813 --> 00:28:03,782 Zer argala den! 271 00:28:09,788 --> 00:28:11,690 Hau oso astuna da. 272 00:28:12,991 --> 00:28:14,592 Ez da batere astuna. 273 00:28:14,893 --> 00:28:15,994 Superemakumea! 274 00:28:22,500 --> 00:28:25,770 Hori da zure otordua? Opil bakarra? 275 00:28:25,970 --> 00:28:28,306 Bitaminak ere hartzen ditut. 276 00:28:33,978 --> 00:28:36,281 Hori ez da nahikoa… 277 00:28:39,617 --> 00:28:41,786 Horra nork dioen hori. 278 00:28:52,130 --> 00:28:53,965 Arroz-bola batzuk egin nituen parrillan… 279 00:29:00,638 --> 00:29:02,741 …neure arrozarekin eta misoarekin… 280 00:29:04,776 --> 00:29:07,445 …eta ozpinetan jarri nuen errefau bat, inprobisatuta. 281 00:29:13,518 --> 00:29:14,452 Eta… 282 00:29:15,420 --> 00:29:17,622 …amaren arrautzopil berezia. 283 00:29:56,895 --> 00:29:58,496 Goxo-goxoa dago! 284 00:29:58,997 --> 00:30:01,099 Eztia da sekretua. 285 00:30:01,266 --> 00:30:04,669 Etxean egina da dena. 286 00:30:05,203 --> 00:30:06,371 Harrigarria. 287 00:30:07,872 --> 00:30:09,908 Arrautzak ez, noski. 288 00:30:23,254 --> 00:30:24,923 Bai zera…! 289 00:30:28,326 --> 00:30:29,694 Berandu dator. 290 00:30:39,504 --> 00:30:42,874 Eskuz egindako lepoko bat oparitu dit. 291 00:30:42,974 --> 00:30:46,010 Madarikatua egongo da. 292 00:30:46,144 --> 00:30:47,946 Atsoa engainatzen baduzu, hil egingo zara… 293 00:30:48,112 --> 00:30:50,715 Zer beldurra! Libra zaitez neska horretaz. 294 00:30:51,749 --> 00:30:53,618 Opari bat erosidazu! 295 00:30:53,718 --> 00:30:55,753 Josteko astia baduzu, lan bat bila ezazu! 296 00:30:55,954 --> 00:30:57,288 Bai horixe. 297 00:30:57,989 --> 00:31:00,625 Beraz, ez zenion inoiz eman etxean egindako zure janaria? 298 00:31:04,162 --> 00:31:08,266 Mutil batzuk horrelakoak dira, baina janaria desberdina da. 299 00:31:08,867 --> 00:31:10,735 Hori uste nuen nik, baina… 300 00:31:11,202 --> 00:31:16,107 Oroitzen duzu gaizki tratatzen ninduen institutuko mutil hura? 301 00:31:16,307 --> 00:31:18,476 Tximu basatia deitzen zidan. 302 00:31:19,544 --> 00:31:21,880 Herrikoa zen hura ere. Txotxoloa. 303 00:31:22,747 --> 00:31:25,884 Gogora etorri zait, horra. 304 00:31:26,351 --> 00:31:29,587 Kikildu egin nintzen. Ez nintzen sekula suspertu. 305 00:31:29,821 --> 00:31:31,122 Usain ona du, ezta? 306 00:31:32,891 --> 00:31:35,093 Politak eta bigunak daude. 307 00:31:35,260 --> 00:31:37,595 -Beroa! -Eskularruak jantzi. 308 00:31:41,099 --> 00:31:43,601 Adreilu erregogorrak ipini labean… 309 00:31:44,302 --> 00:31:46,804 …beroa atzemateko. 310 00:31:47,739 --> 00:31:51,976 Ona da currya eta horrelakoak berriz berotzeko. Ez da erreko. 311 00:31:52,210 --> 00:31:53,611 Egokia da. 312 00:31:55,280 --> 00:31:57,081 Eta patata erreak egiteko ere bai. 313 00:32:02,153 --> 00:32:05,156 Patata gozoek oso ondo iraun dute aurten. 314 00:32:05,256 --> 00:32:07,358 Ez du hainbeste hotz egin. 315 00:32:10,561 --> 00:32:12,130 Zer goxoa! 316 00:32:13,932 --> 00:32:15,500 Beroa! 317 00:32:47,832 --> 00:32:50,969 Behar bezalako egurtegia egingo dut aurten. 318 00:32:52,103 --> 00:32:54,672 Gorroto dut egur izoztua moztea. 319 00:33:01,012 --> 00:33:04,382 Goxokiek estresa baretzen dute. 320 00:33:06,417 --> 00:33:09,654 BOSGARREN PLATERA 321 00:33:09,687 --> 00:33:12,857 Neguan, "Azuki" babarrun gorri gozoek, bereziki. 322 00:33:13,091 --> 00:33:15,693 Ona dago "mochi"rekin edo "hatto"-bolatxoekin. 323 00:33:16,894 --> 00:33:20,365 Irina eta gatza. Legamia-hautsa eta ura. 324 00:33:29,574 --> 00:33:31,509 Ordubete utzi behar da. 325 00:33:50,828 --> 00:33:52,797 Bildu "azuki"a orean. 326 00:34:02,974 --> 00:34:05,109 Eta zartagian frijitu. 327 00:34:15,186 --> 00:34:16,621 Edo lurrunetan egin, bolatxo beroetarako. 328 00:34:30,334 --> 00:34:34,072 "Azuki" babarrunetarako ez dut lurra ongarritzen. 329 00:34:34,572 --> 00:34:37,341 Bestela, hostoak gehiegi haziko lirateke, eta babarrunak ez. 330 00:34:38,576 --> 00:34:42,246 Udan, zuzenean landatu, eta bakarrik hazten dira. 331 00:34:42,647 --> 00:34:44,849 Euri gehiegi egingo ez duelakoan. 332 00:34:46,918 --> 00:34:47,919 Uda. 333 00:34:48,786 --> 00:34:52,457 Loreak beheregi hazi, eta erori egiten dira. 334 00:34:54,625 --> 00:34:56,194 Udazken hasieran… 335 00:34:56,828 --> 00:34:58,596 …lekak gizentzen hasten dira. 336 00:35:00,364 --> 00:35:04,602 Itxaron ezinik, heldu baino lehen jaten ditut. 337 00:35:05,503 --> 00:35:07,405 Leka berdeak irekitzean… 338 00:35:07,505 --> 00:35:11,576 …izpiliku-"azukiak" ateratzen dira. 339 00:35:12,844 --> 00:35:14,412 Bigun daude oraindik… 340 00:35:14,479 --> 00:35:18,349 …eta prestatu, eta berehala jan daitezke. 341 00:35:19,417 --> 00:35:21,986 "Azuki" usain arin bat dute. 342 00:35:26,324 --> 00:35:28,526 Zopan sar daitezke… 343 00:35:33,397 --> 00:35:37,635 …edo azukre pixka batekin prestatu, eta labean madalenak egin. 344 00:35:40,071 --> 00:35:42,740 Arinak eta usain gozokoak dira. 345 00:35:46,944 --> 00:35:49,046 Edo hoztu egin daitezke, eta bere horretan jan… 346 00:35:49,447 --> 00:35:51,549 …heldu ere baino lehenago. 347 00:35:52,283 --> 00:35:54,852 Plazer txiki aitorrezin bat. 348 00:35:58,022 --> 00:36:00,558 Batzuk gorde egiten dira urtean zehar jateko. 349 00:36:01,492 --> 00:36:04,762 Lekak bildu, itxura marroia hartzen dutenean. 350 00:36:06,297 --> 00:36:09,600 Lekak lehertu egiten dira, luzaroegi utzi ezkero. 351 00:36:11,936 --> 00:36:16,240 Euri asko egiten badu, batzuk lekan bertan jaioko dira. 352 00:36:18,176 --> 00:36:22,880 Lerro berde horiek lausotu arte itxaroten dut lekak biltzeko. 353 00:36:24,749 --> 00:36:28,619 Familia batzuek goiz biltzen dituzte, usoek haiek jan aurretik. 354 00:36:28,819 --> 00:36:31,255 Nire soroan ez dut sekula arazorik izan usoekin. 355 00:36:31,489 --> 00:36:35,426 Alferra naizenez, belar txarrez gainezka dagoelako izango da. 356 00:36:36,827 --> 00:36:41,432 Bildu ondoren, erabat lehortzen uzten ditut lekak. 357 00:36:42,733 --> 00:36:45,770 Babarrunak egurrezko mailu batekin jo behar dira, bereizteko. 358 00:36:47,705 --> 00:36:49,974 Eguzkitan lehortzen utzi behar dira… 359 00:36:51,409 --> 00:36:56,414 …hilabete inguru, uzta garaian. 360 00:36:57,582 --> 00:37:00,084 Ez dut xehetasunekin aspertu nahi. 361 00:37:00,251 --> 00:37:04,989 Erabat lehortzean, usain gozoa dute, eta intsekturik ez. 362 00:37:06,791 --> 00:37:08,226 Negu hasiera. 363 00:37:10,094 --> 00:37:12,463 Kontuz aukeratu babarrun onak… 364 00:37:16,334 --> 00:37:17,802 …eta ontzi batean gorde. 365 00:37:20,238 --> 00:37:23,941 A zer nekea! Gehiegi egin ditut. 366 00:37:25,676 --> 00:37:29,847 Lodienak bereiz gordetzen ditut. 367 00:37:32,149 --> 00:37:35,653 Eta landatu egiten ditut udaberriko uzta berrirako. 368 00:37:36,520 --> 00:37:40,458 "Azukia" landatzeko egun finko bat dago Komorin. 369 00:37:41,125 --> 00:37:44,128 Goizago edo beranduago landatuz gero, ez dira haziko. 370 00:37:44,962 --> 00:37:49,500 Batzuetan, hotzegi dago jaiotzen direnean, edo euri gehiegi bota du. 371 00:37:49,900 --> 00:37:53,904 Hori gertatzen bada, zomorroak erakarri edo gaixotu egin daitezke. 372 00:37:58,843 --> 00:38:01,946 Beste gauza batzuk landatzeko egunak… 373 00:38:02,179 --> 00:38:05,549 …loreei eta txoriei galdetuz finkatzen dira. 374 00:38:08,085 --> 00:38:10,955 Urte askotako eskarmentuak dakar hori. 375 00:38:11,055 --> 00:38:15,860 Hori da. Landatzeko une egokian dago koxka. 376 00:38:20,798 --> 00:38:23,534 Seguru asko. 377 00:38:24,235 --> 00:38:27,138 Uste dut goizegi joan nintzela Komoritik. 378 00:38:29,373 --> 00:38:31,008 Ziur nago horretaz. 379 00:38:33,844 --> 00:38:35,479 Presak kaltea dakar. 380 00:38:36,781 --> 00:38:39,550 Babarrun-ore gozoa egiterakoan ere… 381 00:38:39,617 --> 00:38:42,520 …azukrea goizegi erantsi ezkero, gogortu egiten dira babarrunak. 382 00:38:45,089 --> 00:38:51,295 Babarrunak hatzekin zapaltzeko bezain bigunak egotean bota azukrea. 383 00:39:23,427 --> 00:39:26,063 Elur-egunetan, "hatto" jateko gutizia izaten dut. 384 00:39:27,798 --> 00:39:29,633 "Hatto" irinarekin eta urarekin egiten da. 385 00:39:30,000 --> 00:39:33,270 Bigundu arte oratu, eta bi orduz atsedenean uzten da. 386 00:39:34,305 --> 00:39:38,075 Ez bada nahikoa denbora uzten, orea ez da malgu geratuko. 387 00:39:38,876 --> 00:39:41,445 Palarekin elurra kentzera irten aurretik egiten dut, beraz. 388 00:39:57,895 --> 00:40:00,631 Prest dagoenean, zimiko egin, eta fin-fin zabaldu. 389 00:40:00,731 --> 00:40:02,967 Puskatan txikitu eta zopan sartu. 390 00:40:15,780 --> 00:40:17,782 On egin. 391 00:40:31,462 --> 00:40:35,599 Hobe elurra kendu ondoren jatea, goseak amorratuta, alegia. 392 00:40:41,572 --> 00:40:45,142 Zahia eransteko gogoa nuen gaur. 393 00:40:46,110 --> 00:40:50,114 SEIGARREN PLATERA 394 00:40:59,657 --> 00:41:00,925 Zahia… 395 00:41:01,058 --> 00:41:05,329 …irinari fintzean kentzen zaion irin-azala da. 396 00:41:10,768 --> 00:41:12,670 Itxura osasuntsua du. 397 00:41:19,276 --> 00:41:20,878 Baina… 398 00:41:22,112 --> 00:41:24,081 Honek gogorarazten dit… 399 00:41:30,087 --> 00:41:32,256 Sardinzarrei burua kendu. 400 00:41:33,224 --> 00:41:34,725 Txanpiñoi lehorrak erantsi… 401 00:41:35,926 --> 00:41:37,161 …eta azenarioak… 402 00:41:37,995 --> 00:41:39,196 …errefaua… 403 00:41:40,364 --> 00:41:41,499 …lapa-belar sustraia… 404 00:41:42,867 --> 00:41:44,201 …eta taroa. 405 00:41:45,269 --> 00:41:47,338 Tofu frijitua moztu… 406 00:41:55,212 --> 00:42:01,118 …eltze batean jarri, ur beroarekin, sakearekin eta sake gozoarekin. 407 00:42:02,553 --> 00:42:05,789 Soja-saltsarekin eta jengibrearekin ondu, gero. 408 00:42:06,824 --> 00:42:09,293 Berogailu beroaren goialdean jarri. 409 00:42:29,346 --> 00:42:30,814 Zer polita! 410 00:42:33,751 --> 00:42:35,119 Ibiltzera joango naiz, agian. 411 00:42:48,365 --> 00:42:51,435 Kikkorekin haserretu egin nintzen atzo. 412 00:42:53,070 --> 00:42:56,140 Laneko haren adiskide batez hizketan ari ginen. 413 00:42:56,473 --> 00:43:00,477 Zergatik? Berak eskatu zidan laguntza. 414 00:43:01,679 --> 00:43:07,251 Beti laguntzen badiozu, ez diozu onik egingo. 415 00:43:07,518 --> 00:43:09,820 Benetan axola badizu… 416 00:43:16,760 --> 00:43:18,195 Ichiko… 417 00:43:21,098 --> 00:43:23,033 Nor uste duzu zarela? 418 00:43:26,270 --> 00:43:29,106 Nola dakizu zer den ona berarentzat? 419 00:43:30,441 --> 00:43:33,210 Edo zer ez den ona? 420 00:43:34,144 --> 00:43:36,814 Dena jakiteko bezainbat eskarmentu duzu? 421 00:43:37,281 --> 00:43:39,283 Ezagutu ere ez duzu egiten eta. 422 00:43:41,285 --> 00:43:45,889 Dena jakingo bazenu bezala hitz egiten duzu beti. 423 00:43:46,090 --> 00:43:47,725 Baina berriketa hutsa da. 424 00:43:49,159 --> 00:43:53,530 Hori esateko bezainbat jenderekin egon zara harremanetan? 425 00:44:20,958 --> 00:44:22,359 Untxi bat… 426 00:44:34,738 --> 00:44:36,573 Hodeiak bereizten direnean… 427 00:44:40,711 --> 00:44:42,880 …eta eguzkia ateratzen denean… 428 00:44:47,251 --> 00:44:49,353 …elurra adarretatik erortzen da. 429 00:44:56,994 --> 00:45:00,531 Eguzkia desagertzen denean, erortzeari uzten dio. 430 00:45:09,406 --> 00:45:11,075 Eguzkia berriz ateratzen da. 431 00:45:26,623 --> 00:45:33,030 Jendearekiko harremanetan moldatzen ez nintzelako itzuli nintzen hona. 432 00:45:37,101 --> 00:45:39,203 Zer tuntuna naizen. 433 00:45:46,510 --> 00:45:50,647 Elurra kentzeko ordua da. 434 00:46:11,635 --> 00:46:12,870 Itzuli zara. 435 00:46:17,141 --> 00:46:20,210 Currya egin dut. Goazen jatera. 436 00:46:29,153 --> 00:46:32,556 Atzo oso zakarra izan nintzen. Barkatu… 437 00:46:37,361 --> 00:46:39,062 Eltzekada bat arroz prestatuko dut. 438 00:46:39,229 --> 00:46:40,898 Nik berriz berotuko dut currya. 439 00:46:51,175 --> 00:46:53,076 Hau ogia al da? "Hatto"? 440 00:46:54,845 --> 00:46:56,914 Ez, zera… 441 00:46:58,916 --> 00:47:00,417 Orain gogoratu naiz! 442 00:47:03,487 --> 00:47:06,256 Irineztatu ezazu. 443 00:47:07,991 --> 00:47:09,693 Eta atsedenean utzi. 444 00:47:09,927 --> 00:47:11,929 Hirutan? 445 00:47:12,996 --> 00:47:15,732 Hirutan moztu. 446 00:47:17,701 --> 00:47:23,106 Eta arrabolarekin zabaldu. 447 00:47:28,178 --> 00:47:29,746 Orain… 448 00:47:30,514 --> 00:47:34,952 …parrilla bero batean prestatu bi aldeak. 449 00:47:35,185 --> 00:47:37,120 Nik hau oratuko dut. 450 00:47:41,525 --> 00:47:43,727 Kikko, begira. 451 00:47:46,697 --> 00:47:48,765 Ene! Burbuilak ateratzen zaizkio! 452 00:47:54,404 --> 00:47:56,306 Puzten ari da. 453 00:47:57,908 --> 00:47:59,476 Hazten ari da. 454 00:48:04,715 --> 00:48:06,149 Globo bat bezala! 455 00:48:06,550 --> 00:48:08,151 -Ondo dago? -Bai. 456 00:48:08,418 --> 00:48:09,353 Bira emaiozu. 457 00:48:11,722 --> 00:48:13,657 Zer itxura ona! 458 00:48:14,992 --> 00:48:16,793 -Naan da? -Chapati. 459 00:48:16,927 --> 00:48:17,794 Chapati? 460 00:48:17,928 --> 00:48:20,197 Gau osoan utzi behar da orea atsedenean. 461 00:48:20,330 --> 00:48:23,166 -"Hatto" bezala. -Bai. 462 00:48:23,934 --> 00:48:26,803 Janari ona berdin egiten da mundu osoan. 463 00:48:30,474 --> 00:48:33,977 -Aurrera. -Zer itxura goxoa duen! 464 00:48:34,144 --> 00:48:36,813 Ezpeziatua, benetako indiar oilasko-currya. 465 00:48:38,815 --> 00:48:41,318 On egin! 466 00:48:59,636 --> 00:49:01,204 Goxoa. 467 00:49:01,838 --> 00:49:03,540 Chapatia ona dago. 468 00:49:05,175 --> 00:49:09,546 Bihar "hatto"-zopa egingo dut. 469 00:49:10,480 --> 00:49:11,815 Ene! 470 00:49:11,982 --> 00:49:14,217 -Goazen! -Ederki! 471 00:49:22,659 --> 00:49:23,560 Hau aparta da! 472 00:49:23,660 --> 00:49:25,729 Neka-neka eginda nago! 473 00:49:27,831 --> 00:49:29,499 Bihar elur gehiago kenduko dut. 474 00:49:29,533 --> 00:49:31,401 Zer ondo! 475 00:49:53,924 --> 00:49:58,695 ZAZPIGARREN PLATERA 476 00:50:02,065 --> 00:50:04,901 Barazki-kontserbak bukatzen ari zaizkit. 477 00:50:06,703 --> 00:50:10,107 Ozpinetan ondutako barazkiak ireki beharko ditut, halabeharrez. 478 00:50:13,377 --> 00:50:14,911 Garoa, udaberrian bildua. 479 00:50:17,614 --> 00:50:21,785 Arroza landatzeko garaia eta gero, emakumeak mendira joaten dira… 480 00:50:21,985 --> 00:50:23,620 Kaixo. 481 00:50:23,754 --> 00:50:26,623 Begira! Garoak hartu ditut. 482 00:50:27,391 --> 00:50:30,293 …eta eraman dezaketena baino garo gehiago biltzen dute. 483 00:50:32,062 --> 00:50:36,933 Sustraia estutzen bazaio, erraz puskatzen da. 484 00:50:38,068 --> 00:50:40,303 Hobeak izaten dira hostoak atera aurretik. 485 00:50:41,471 --> 00:50:44,474 Errautsek garraztasuna kentzen diete. 486 00:50:49,913 --> 00:50:52,149 Ur berotan beratzen utzi behar dira gau osoan… 487 00:50:52,783 --> 00:50:54,484 …garraztasuna kentzeko. 488 00:50:58,055 --> 00:51:00,057 Baina ozpinetan ontzeko, nik gordinik uzten ditut. 489 00:51:04,127 --> 00:51:06,563 Ezin zaie gatz gutxiegi bota. 490 00:51:09,366 --> 00:51:12,302 Ez badaude gatzez erabat estalita… 491 00:51:14,838 --> 00:51:16,339 …desegin egiten dira, auskalo zergatik. 492 00:51:19,376 --> 00:51:21,144 Jo! 493 00:51:29,219 --> 00:51:31,888 Beratzen utzi gau osoan… 494 00:51:38,695 --> 00:51:41,531 …uretan pasatu, eta erdi egosi. 495 00:51:44,468 --> 00:51:45,936 On egin. 496 00:51:47,104 --> 00:51:50,207 Jengibredun soja-saltsarekin oso freskagarriak dira. 497 00:51:50,440 --> 00:51:53,710 Edo erregosietan edo miso-zopan. 498 00:51:55,946 --> 00:51:58,381 Jendeak urte osoan jaten ditu… 499 00:52:00,784 --> 00:52:03,920 …baina ni "kabaneyami" naiz, eta ez naiz inoiz asetzen. 500 00:52:05,188 --> 00:52:07,891 "Kabaneyami"k alferra esan nahi du. 501 00:52:08,425 --> 00:52:10,026 Ez bakarrik gariekin. 502 00:52:10,127 --> 00:52:16,666 Alferkeriaz pauso bat egin nahi ez, eta uzta osoak galarazi izan ditut. 503 00:52:17,501 --> 00:52:22,038 Baina Komoriko jendea arduratsua eta langilea da. 504 00:52:22,672 --> 00:52:24,407 Hona deitu dizuet gaur… 505 00:52:24,541 --> 00:52:29,045 …gure herriaren ekialdeko maldako soro erabili gabeak… 506 00:52:29,880 --> 00:52:33,917 …ondo zainduta ez daudelako. 507 00:52:34,151 --> 00:52:39,756 Nekazarien kooperatibak egindako txosten baten arabera… 508 00:52:39,856 --> 00:52:44,594 …zimitz kirastunen izurri-arriskua dago. 509 00:52:45,395 --> 00:52:48,765 Dokumentu batzuk banatu ditugu. 510 00:52:48,865 --> 00:52:52,602 Begiratu, mesedez, 3. orrialdean. 511 00:52:54,070 --> 00:52:56,773 Baliteke letra txiki samarra izatea. 512 00:52:57,541 --> 00:53:01,778 Gure soroak eraginkortasunez erabiliak izatea nahi genuke… 513 00:53:02,045 --> 00:53:05,081 …denen onerako… 514 00:53:05,215 --> 00:53:10,086 …eta gure lurraren eta gure paisaien onerako. 515 00:53:10,220 --> 00:53:14,257 Hori da herriko agintarien iritzia. 516 00:53:19,062 --> 00:53:21,631 Etorri eta eseri. 517 00:53:23,567 --> 00:53:27,470 Hau dena basoa zen lehen. 518 00:53:27,904 --> 00:53:31,308 Banan-banan moztu genituen zuhaitzak. 519 00:53:31,808 --> 00:53:36,813 Makinekin errazagoa zatekeen, gaur egiten den bezala. 520 00:53:37,080 --> 00:53:41,651 Baina eskuz atera genuen zuhaitz bakoitzaren sustraia… 521 00:53:41,885 --> 00:53:44,988 …soro horiei lekua uzteko. 522 00:53:45,589 --> 00:53:49,659 Mendi harritsuko lekua zen Komori. 523 00:53:49,759 --> 00:53:52,829 Batzuetan arroka izugarriak zeuden. 524 00:53:52,929 --> 00:53:58,134 Zuhaitzen enborrak palanka gisa erabiltzen genituen… 525 00:53:58,268 --> 00:54:00,337 …arrokak eramateko. 526 00:54:00,437 --> 00:54:05,342 Zaldiak eta behiak erabiltzen genituen. 527 00:54:05,775 --> 00:54:08,678 Lurra lantzeko makinak iritsi ziren gero… 528 00:54:08,778 --> 00:54:11,147 …eta nekazarien traktoreak ere bai. 529 00:54:11,448 --> 00:54:14,851 Dena egin dugu. 530 00:54:14,951 --> 00:54:20,523 Nire senarra ikaragarria zen horretan hasi ginenean. 531 00:54:20,991 --> 00:54:26,863 Baina motozerra heldu zenean, tofua bezala mozten zituen zuhaitzak. 532 00:54:27,030 --> 00:54:29,866 Hari ikusita, erraza zirudien. 533 00:54:30,300 --> 00:54:32,702 Aldapa malkartsu asko dago hemen. 534 00:54:32,969 --> 00:54:38,174 Beraz, traktorea trebeska jarri, eta gurpilak kentzen genizkion. 535 00:54:38,708 --> 00:54:40,543 Oso astuna zen. 536 00:54:41,177 --> 00:54:43,179 Hankak hautsi nitzakeen. 537 00:54:46,149 --> 00:54:50,053 Hori ez da garai hartan egin zuten gauza bakarra. 538 00:54:51,821 --> 00:54:53,790 Era askotako barazkiak landatzen zituzten. 539 00:54:55,492 --> 00:54:57,560 Eta laboreak ere bai. 540 00:54:58,828 --> 00:55:01,197 Prozesatu egiten zituzten… 541 00:55:02,999 --> 00:55:04,567 …etxeko lanak egiten zituzten… 542 00:55:06,903 --> 00:55:08,805 …umeak hazten… 543 00:55:12,509 --> 00:55:17,080 …mendian eta hirian lan egiten zuten. 544 00:55:18,581 --> 00:55:20,583 Negurako prestatzen ziren… 545 00:55:22,085 --> 00:55:23,420 Egunez egun. 546 00:55:26,323 --> 00:55:27,757 Egunez… 547 00:55:29,759 --> 00:55:31,428 …egun… 548 00:55:35,665 --> 00:55:40,937 Yutak asko hitz egiten du Komoriren etorkizunaz. 549 00:55:42,339 --> 00:55:47,444 Zahartzen ari dira. Zerbait egin behar dugu soro landugabeekin. 550 00:55:57,120 --> 00:55:58,455 Badakizu zer… 551 00:55:59,789 --> 00:56:04,627 Zirrara egin dit beti dena zuk bakarrik egin izanak. 552 00:56:06,029 --> 00:56:09,799 Baina uste dut, baita ere, alde batera uzten ari zarela… 553 00:56:10,367 --> 00:56:14,270 …gauzarik garrantzitsuenak. 554 00:56:14,537 --> 00:56:18,141 Eta "ahalegin guztiak eginez" saiatzen zara hori estaltzen. 555 00:56:21,544 --> 00:56:23,480 Ihesi zabiltza, beharbada. 556 00:56:26,216 --> 00:56:29,152 Ezin nion ezeztatu. 557 00:56:30,887 --> 00:56:34,657 Bera ere saiatzen ari da bizimodua Komorin ateratzen. 558 00:56:37,160 --> 00:56:41,164 Onartu egin du, eta atseginez, gainera. 559 00:56:41,498 --> 00:56:45,301 Komoriko zaharrek horregatik… 560 00:56:45,602 --> 00:56:49,506 …atsegin dute hemen bizitzea. 561 00:56:55,979 --> 00:56:57,414 Ni, berriz… 562 00:57:09,893 --> 00:57:13,530 Ekaitz handi bat izaten da beti negu amaieran. 563 00:57:46,062 --> 00:57:51,568 Amaren gutunak "zirkuluak" eta "espiralak" aipatzen zituen… 564 00:57:52,001 --> 00:57:57,073 …baina ez zuen esaten non eta norekin bizi zen. 565 00:58:04,414 --> 00:58:09,552 Egun hartan, ekaitz izugarri bat izan zen, eta elurra eta tximista. 566 00:58:15,692 --> 00:58:17,393 Eguzkia berriz atera da… 567 00:58:25,535 --> 00:58:30,507 Zerua bitan banatuta zegoen: zeru urdina eta hodei ilunak. 568 00:58:33,376 --> 00:58:35,778 Ni bezala… 569 01:03:24,634 --> 01:03:30,139 Tohoku-ko herri bateko auzune txiki bat da Komori. 570 01:03:31,174 --> 01:03:32,809 Ez dago dendarik. 571 01:03:32,942 --> 01:03:36,646 Herrigunean denda gutxi batzuk daude… 572 01:03:36,979 --> 01:03:40,183 …eta azoka txiki bat, nekazarien kooperatibak antolatua. 573 01:03:41,551 --> 01:03:45,655 Ordu erdiko bidea dago bizikletan, ia dena maldan behera. 574 01:03:46,455 --> 01:03:48,491 Itzulera luzeagoa da. 575 01:03:49,692 --> 01:03:52,161 Elurra ari duenean, oinez joan behar izaten dut. 576 01:03:52,728 --> 01:03:54,864 Ordu eta erdiko bidea. 577 01:03:56,465 --> 01:04:02,538 Hiriko supermerkatu handian egiten ditu jendeak erosketak. 578 01:04:04,307 --> 01:04:09,212 Egun oso bat behar nuke nik joan-etorria egiteko. 579 01:06:12,535 --> 01:06:15,604 Komorin, aranen, aranpasen eta gerezi loreen sasoia… 580 01:06:15,771 --> 01:06:18,541 …eta basa barazkiena eta arroza landatzekoa, denak batera dira. 581 01:06:18,541 --> 01:06:19,742 LEHENENGO PLATERA 582 01:06:25,982 --> 01:06:27,650 Mendietan… 583 01:06:37,393 --> 01:06:40,162 "Shidoke" - basabelarra! 584 01:06:40,863 --> 01:06:44,400 Haren hosto aromatikoak onak dira erdi egosita edo frijituta. 585 01:06:47,570 --> 01:06:49,472 Harrapatu zaitut. 586 01:06:51,774 --> 01:06:53,376 Trillium. 587 01:06:54,677 --> 01:06:56,212 Txakur-hortz morea. 588 01:06:57,780 --> 01:06:59,215 Anemona. 589 01:07:01,117 --> 01:07:02,818 Glaucidium. 590 01:07:29,512 --> 01:07:32,248 Fatsia-kimu batzuk ere hartu ditut. 591 01:07:38,254 --> 01:07:40,256 Ea ginsenga… 592 01:07:42,825 --> 01:07:44,360 Garoa… 593 01:07:45,127 --> 01:07:47,430 Bildu al dituzte dagoeneko? 594 01:08:14,356 --> 01:08:15,758 On egin. 595 01:08:47,123 --> 01:08:48,624 BIGARREN PLATERA 596 01:08:48,757 --> 01:08:53,829 Udaberriko elurtea botatzen du urte gutxi batzuk behin Komorin. 597 01:08:54,630 --> 01:08:55,965 Elurra egin du? 598 01:08:56,465 --> 01:08:58,601 Goizago esnatu behar zenuke. 599 01:08:59,335 --> 01:09:00,636 Elurra kendu behar dugu. 600 01:09:00,836 --> 01:09:02,805 Autobusa badator. Agur. 601 01:09:03,939 --> 01:09:07,009 Arabarba-misoa egingo niola hitzeman diot Kikkori. 602 01:09:07,176 --> 01:09:11,647 Elurretan ezingo duzu lan egin. Bilduko al didazu arabarba? 603 01:09:11,847 --> 01:09:13,816 Banoa. 604 01:09:17,720 --> 01:09:20,356 Elurra kendu behar dut errepidetik. 605 01:09:24,793 --> 01:09:27,363 Arabarba elurrez estalita ote dago? 606 01:09:28,797 --> 01:09:32,067 Ez al da konturatu zenbat denbora behar den? 607 01:09:35,337 --> 01:09:36,338 Tira. 608 01:09:47,416 --> 01:09:48,684 Kikko! 609 01:09:48,918 --> 01:09:51,887 Egun on. A zer elurtea! 610 01:09:52,221 --> 01:09:53,422 Gau osoan elurra egin du. 611 01:09:53,556 --> 01:09:55,224 Udaberria da, ordea. 612 01:09:55,491 --> 01:09:57,259 Sasoiko azken elurtea. 613 01:09:57,393 --> 01:09:59,595 Urte batean ez al zuen maiatzean elurra egin? 614 01:10:00,362 --> 01:10:01,897 Bai horixe! 615 01:10:02,097 --> 01:10:03,866 Oraindik ez da bukatu. 616 01:10:59,054 --> 01:11:00,923 Iritsi naiz! 617 01:11:04,059 --> 01:11:05,928 Ama? 618 01:11:13,535 --> 01:11:15,137 Arabarba-misoa egin du. 619 01:11:25,581 --> 01:11:27,850 Azukre gehiago behar du. 620 01:11:33,455 --> 01:11:35,324 Bilera batean ote dago? 621 01:11:39,194 --> 01:11:42,131 Ama ez zen sekula itzuli. 622 01:11:47,002 --> 01:11:48,404 Aizu, Ichiko! 623 01:11:48,937 --> 01:11:52,808 Ez alferra izan. Gaztea zara! Mugi! 624 01:11:59,515 --> 01:12:04,753 Emazteak egingo dizkizu zuri etxeko lan guztiak! 625 01:12:05,788 --> 01:12:09,958 Etxera iristean, etxea epel eta afaria prest edukitzen dituzu. 626 01:12:10,793 --> 01:12:13,162 Lasai asko esertzen zara, "neka-neka eginda nago" esanez. 627 01:12:13,495 --> 01:12:16,365 Arropa zikina pilatuta dago, eta zu kexaka. 628 01:12:16,899 --> 01:12:20,903 Nik den-dena egin behar dut, nekatuta egon arren. 629 01:12:21,503 --> 01:12:25,741 Bakarrik gobernatu behar ditut bai lana eta bai etxea! 630 01:12:26,342 --> 01:12:30,012 Hemen lanean ari naizen artean, etxean ez dago ezer egina. 631 01:12:30,446 --> 01:12:32,281 Aldi bakoitzean gauza bat besterik ezin dut egin. 632 01:12:32,481 --> 01:12:35,818 Inork ez dit egurra mozten elurra kentzen ari naizen artean. 633 01:12:36,118 --> 01:12:38,554 Etxekoek egiten dizute zuk egin nahi ez duzuna. 634 01:12:38,754 --> 01:12:41,023 Beraz, ez egin gizon lanpetuaren itxurak. 635 01:12:41,223 --> 01:12:43,192 Bakarrik egin behar dut nik dena. 636 01:12:43,359 --> 01:12:46,528 Zuk familia duzu. Ez dakizu zer latza den niretzat. 637 01:12:46,695 --> 01:12:49,798 Ez duzu inoiz ulertuko familiarik gabe zer zaila den… 638 01:13:01,009 --> 01:13:02,411 Ama… 639 01:13:04,646 --> 01:13:08,484 …zer nintzen ni zuretzat? 640 01:13:08,851 --> 01:13:10,586 Familia ote nintzen? 641 01:13:36,412 --> 01:13:37,780 Ichiko. 642 01:13:41,717 --> 01:13:42,785 Ichiko! 643 01:13:43,752 --> 01:13:44,787 Arroz gehiago, mesedez. 644 01:13:45,421 --> 01:13:46,588 Hau zure… 645 01:13:46,722 --> 01:13:48,090 …hirugarren katilua da. 646 01:13:48,590 --> 01:13:49,958 Arabarba-misoa da. 647 01:13:50,092 --> 01:13:51,326 Arriskutsua da. 648 01:13:53,962 --> 01:13:56,698 Arabarba-misoak urtebete irauten du hozkailuan. 649 01:13:56,799 --> 01:13:58,467 Bai zera! Lehenago jango dut. 650 01:14:00,269 --> 01:14:03,806 Ama presaka zebilenean, miso pixka bat jarri katiluan… 651 01:14:04,239 --> 01:14:06,175 …ur beroa erantsi, eta "miso-zopa" deitzen zion. 652 01:14:11,313 --> 01:14:12,314 Eskerrik asko. 653 01:14:13,449 --> 01:14:14,983 Horrek itxura on samarra du. 654 01:14:15,083 --> 01:14:16,318 On samarra… 655 01:14:17,252 --> 01:14:18,120 Baduzu ur berorik? 656 01:14:40,943 --> 01:14:41,844 Ez dago gaizki. 657 01:14:42,277 --> 01:14:43,178 Ezta? 658 01:14:44,780 --> 01:14:46,148 Erabat. 659 01:14:50,285 --> 01:14:51,520 Goxo-goxoa da. 660 01:15:14,109 --> 01:15:18,780 HIRUGARREN PLATERA 661 01:15:21,316 --> 01:15:23,118 Hau azeri-buztanaren sustraia da. 662 01:15:25,053 --> 01:15:27,890 Gogorra da eta eroa bezala hazten da. 663 01:15:28,824 --> 01:15:30,359 Lurra landu. 664 01:15:33,529 --> 01:15:35,130 Lurra landu. 665 01:15:35,697 --> 01:15:37,566 Sustraiak lurretik atera. 666 01:15:49,211 --> 01:15:53,382 Zizare-belarra, garoa, azeri-buztana. 667 01:15:53,982 --> 01:15:56,018 Iaz pila atera nituen lurretik, eta hala ere… 668 01:15:58,720 --> 01:16:00,589 Lurra landu. 669 01:16:02,391 --> 01:16:04,226 Sustraiak atera. 670 01:16:06,395 --> 01:16:08,463 Azeri-buztan pila zegoenez… 671 01:16:08,597 --> 01:16:11,166 …ez nekien azkenean baten bat jan ote nezakeen. 672 01:16:11,867 --> 01:16:15,070 Baina zuritzea nekagarria da. 673 01:16:15,404 --> 01:16:17,239 Oso azal txikia dute eta. 674 01:16:17,773 --> 01:16:19,942 Astia behar da, eta min ematen dit sorbaldan. 675 01:16:20,208 --> 01:16:23,278 Baina zuritzen ez badira, gogortu egiten dira jateko. 676 01:16:23,645 --> 01:16:25,614 Hatzak beltzak geratzen zaizkit. 677 01:16:32,287 --> 01:16:33,388 Irakin egin behar dira. 678 01:16:49,037 --> 01:16:51,640 Su txikian egosi behar dira soja- saltsarekin eta sake gozoarekin. 679 01:17:02,250 --> 01:17:04,119 Azeri-buztan hori guztia… 680 01:17:04,252 --> 01:17:06,655 …gutxi hau bihurtu da. 681 01:17:07,055 --> 01:17:10,158 Hainbeste denborak eta ahaleginak hau eman dute. 682 01:17:10,425 --> 01:17:15,330 Ematen duen lana ikusita, ez da ezer berezia. 683 01:17:15,731 --> 01:17:20,502 Hainbeste denbora eta ahalegina eta hau da emaitza. 684 01:17:20,769 --> 01:17:25,340 A zer janari eskasa eta xelebrea! 685 01:17:25,941 --> 01:17:28,143 Proba ezazu, ordea. 686 01:17:32,147 --> 01:17:34,549 Azeri-buztana belar ziztrin bat besterik ez da. 687 01:17:34,816 --> 01:17:37,886 Gehiegi hazten denean, kosta egiten da hartaz libratzea. 688 01:17:38,120 --> 01:17:41,023 Txikiegiak ditu sustraiak, eta kentzen zailak dira. 689 01:17:41,823 --> 01:17:43,325 Zuk hori esaten duzu, baina… 690 01:17:43,692 --> 01:17:47,229 …hazteko ingurunea guk egokitu diogu azeri-belarrari… 691 01:17:47,663 --> 01:17:49,364 …basoak soilduz. 692 01:17:49,665 --> 01:17:52,734 Historiaurreko Japonian ez zegoen leku askorik… 693 01:17:53,735 --> 01:17:55,871 …azeri-belarrarentzat. 694 01:17:56,672 --> 01:17:59,908 Belar preziatua izango zen, agian, ez belar txarra. 695 01:18:01,510 --> 01:18:05,914 Udaberriaren etorreraren sinboloa izango zen, beharbada. 696 01:18:06,848 --> 01:18:10,952 Gure arbasoek balio handia emango zioten, agian, azeri-belarrari. 697 01:18:11,853 --> 01:18:13,055 Horretan pentsatu ezkero… 698 01:18:15,891 --> 01:18:17,893 …espiritu txikiak bezalakoak dira… 699 01:18:18,694 --> 01:18:21,396 …zerurantz igotzen. 700 01:18:30,505 --> 01:18:32,908 Gainera, honek oso zapore ona du. 701 01:18:33,542 --> 01:18:36,144 Atsegina da, eta usain gozoa du. 702 01:18:37,546 --> 01:18:39,448 Chef bikaina zara. 703 01:18:43,552 --> 01:18:44,720 Piztu al da? 704 01:18:44,886 --> 01:18:46,221 Bai. 705 01:18:48,356 --> 01:18:49,758 Eskerrik asko. 706 01:18:51,526 --> 01:18:54,529 Yuta ni baino bi maila beherago dago. 707 01:18:56,531 --> 01:19:02,838 Itsua naiz, nonbait, mutil altu eta poetikoekin. 708 01:19:27,763 --> 01:19:31,800 Egurra moztu behar dut datorren urterako, lanpetuta egon aurretik. 709 01:19:35,303 --> 01:19:39,508 LAUGARREN PLATERA 710 01:19:43,411 --> 01:19:45,280 -Kaixo. -Kaixo. 711 01:19:45,781 --> 01:19:47,983 Egurra mozten laguntzera etorri natzaizu. 712 01:19:48,250 --> 01:19:49,985 Aitona basoan lanean ari al da? 713 01:19:50,418 --> 01:19:51,987 Jateko zorian nengoen. 714 01:19:53,955 --> 01:19:57,425 Baina tipulinak bildu behar ditut. Hartu saskia. 715 01:20:00,028 --> 01:20:01,163 Inguru honetan? 716 01:20:02,597 --> 01:20:03,832 Hemen. 717 01:20:06,601 --> 01:20:08,637 Tipulinak etxe ondoan jaiotzen dira. 718 01:20:11,273 --> 01:20:12,641 Hau handia da. 719 01:20:13,975 --> 01:20:18,180 Eta txinatar aza, iaz berandu samar landatu nuena. 720 01:20:18,814 --> 01:20:22,284 Soroan utziz gero, bizirik irauten dute elur azpian… 721 01:20:22,384 --> 01:20:25,320 …eta udaberrian ateratzen dira. 722 01:20:27,622 --> 01:20:28,857 Ikusi dituzu hauek? 723 01:20:30,625 --> 01:20:32,994 Hostoak zoparako erabiltzen ditut. 724 01:20:33,128 --> 01:20:35,864 Kimuak ere goxoak dira soja-saltsan bustita. 725 01:20:37,833 --> 01:20:39,835 Ez omen dira onak ernamuindu eta gero. 726 01:20:40,001 --> 01:20:43,371 Sustraiek hazteari uzten diote landarea loratzen denean. 727 01:20:43,538 --> 01:20:46,007 Eta hostoak ere gogortu egiten dira. 728 01:20:47,843 --> 01:20:49,878 Baina nik kimuengatik landatu ditut. 729 01:20:50,478 --> 01:20:54,249 Udaberriko kimuak basa barazkiak baino lehen jan ditzakegu. 730 01:20:55,650 --> 01:20:57,686 Garbitzea nekagarria da. 731 01:20:59,654 --> 01:21:01,356 Gehiegi hartu ditugu. 732 01:21:06,294 --> 01:21:08,697 Amuarrain gazitua parrillan prestatu. 733 01:21:10,866 --> 01:21:12,534 Espagetiak irakin. 734 01:21:15,503 --> 01:21:18,907 Tipulinen zati zuriak eta berdeak su bizian erregosi. 735 01:21:33,521 --> 01:21:35,257 Pastaren salda saltsarako erabili. 736 01:21:47,068 --> 01:21:49,404 Kimuak bukaeran erantsi. 737 01:21:53,275 --> 01:21:54,776 Eta saltsarekin nahasi. 738 01:22:19,234 --> 01:22:22,671 "Pasta amuarrain gaziarekin, tipulinarekin eta aza-kimuekin". 739 01:22:27,108 --> 01:22:28,843 A zer nahasketa. Zer moduz dago? 740 01:22:28,944 --> 01:22:31,479 Tipulinak mokadu ederra du. 741 01:22:31,513 --> 01:22:35,216 Pastaren ordez patata erabilita, ondo geratuko da arrozarekin. 742 01:22:35,417 --> 01:22:38,019 Nire patatei ernamuinak ateratzen ari zaizkie. 743 01:22:38,620 --> 01:22:40,989 Kendu egiten dizkiet, baina zahartzen ari dira. 744 01:22:42,457 --> 01:22:45,994 Patataren ernamuinak pozoitsuak omen dira. 745 01:22:47,429 --> 01:22:48,630 Bai. 746 01:22:51,800 --> 01:22:53,335 Nagusiaren teari botako dizkiot. 747 01:22:55,704 --> 01:22:57,005 Okerren bat esan dut? 748 01:23:05,613 --> 01:23:08,183 Ederki hartu diozu neurria. 749 01:23:12,620 --> 01:23:15,657 Gorroto dut nire nagusia! 750 01:23:16,157 --> 01:23:18,893 Begi laburra du, eta politikazalea da. 751 01:23:19,027 --> 01:23:21,896 Lehendakariari koipea eman, ez du besterik egiten bileretan. 752 01:23:21,997 --> 01:23:23,832 Zeharo desegokia da. 753 01:23:23,999 --> 01:23:25,867 Edozein lan onartzen du… 754 01:23:26,001 --> 01:23:28,503 …bete ezin baldin badu ere. 755 01:23:28,603 --> 01:23:32,874 Beste edonori eginarazten dio, ezer ez balitz bezala. 756 01:23:33,174 --> 01:23:36,878 Hutsegiteetan ez du errurik; ondo egindakoa berari zor zaio. 757 01:23:37,812 --> 01:23:41,082 Barrua lasaitzeko etortzen zara egurra moztera. 758 01:23:41,182 --> 01:23:45,220 Axalekoa, arduragabea eta begi-laburra da. 759 01:23:46,121 --> 01:23:48,323 Eta horrez gainera… 760 01:23:48,490 --> 01:23:49,791 Zer gertatzen zaizu? 761 01:23:50,325 --> 01:23:52,527 Kexaka ari zara beti! 762 01:23:53,228 --> 01:23:55,096 Haren hutsegiteak antzematen dituzu… 763 01:23:55,430 --> 01:23:58,066 …zeure buruagan ikusten dituzulako! 764 01:23:58,633 --> 01:24:02,670 Ez zara batere heldu. Errukarria! 765 01:24:17,819 --> 01:24:20,221 Aspaldi ez dudala aitona hain haserre ikusi. 766 01:24:26,828 --> 01:24:29,230 Suspertuta-edo sentitzen naiz. 767 01:24:31,032 --> 01:24:34,002 Udaberria etortzean zertxobait desorekatuta sentitzen zara. 768 01:24:34,469 --> 01:24:36,237 Baliteke. 769 01:24:39,174 --> 01:24:40,375 Dena egina. 770 01:24:40,675 --> 01:24:42,877 Dena egina. 771 01:25:02,530 --> 01:25:06,935 BOSGARREN PLATERA 772 01:25:21,015 --> 01:25:23,118 Azetako tximeletak izurria dira. 773 01:25:24,886 --> 01:25:29,424 Haiek hiltzea erreflexu baldintzatua bihurtu zen. 774 01:25:37,298 --> 01:25:40,602 Behin, hirirako autobusean geunden. 775 01:26:33,388 --> 01:26:37,025 Ez ditut inoiz ahaztuko autobuseko jendearen aurpegiak. 776 01:26:42,297 --> 01:26:46,868 Legeltxorra landatzeko garaian etortzen dira. 777 01:26:58,446 --> 01:27:02,717 Egunero joan behar izaten dut hostoak miatzera… 778 01:27:03,985 --> 01:27:08,223 …eta hostoetan jartzen dituzten arrautzak zanpatzera. 779 01:27:12,460 --> 01:27:13,528 Eta hala ere… 780 01:27:19,000 --> 01:27:22,237 Hostoak zuloz beteta daude. 781 01:27:27,942 --> 01:27:29,711 Zenbat! 782 01:27:31,346 --> 01:27:33,014 Ze handiak! 783 01:27:34,249 --> 01:27:38,553 Jasanbera naiz tximeletekin autobuseko gertaeragatik. 784 01:27:38,953 --> 01:27:41,723 Gupidagabea, ordea, beldarrekin. 785 01:27:45,293 --> 01:27:47,161 Txinatar aza ez bezala, azaburua… 786 01:27:47,328 --> 01:27:50,565 …landare sendoa eta itxurosoa da. 787 01:27:57,171 --> 01:28:01,542 Udaberriko azaburu bildu berria goxo-goxoa da berez. 788 01:28:02,543 --> 01:28:05,413 Edo sesamoarekin edo oliba olioarekin ondua… 789 01:28:05,546 --> 01:28:08,283 …eta gatz pixka batekin. 790 01:28:09,050 --> 01:28:12,086 Berez da gozoa eta tentagarri askoa. 791 01:28:15,356 --> 01:28:19,394 Kanpoko hosto gogorrak ez dira oso onak, ezta prestatuta ere… 792 01:28:19,527 --> 01:28:21,562 …baina ebaki eta frijitu ezkero… 793 01:28:47,755 --> 01:28:50,591 …gozoak eta karraskatsuak dira. 794 01:28:57,765 --> 01:28:59,534 Azei ez zaie euria gustatzen. 795 01:29:00,268 --> 01:29:03,638 Aza lodi eta sendoak euritan daudenean… 796 01:29:04,939 --> 01:29:06,507 …lehertu egiten dira. 797 01:29:12,780 --> 01:29:15,450 Azen sasoian, herriko jendea buru-belarri dabil… 798 01:29:15,717 --> 01:29:18,519 …eta hara-hona ibiltzen da besteen baratzeetan. 799 01:29:18,953 --> 01:29:21,122 Zer moduz zabiltza? 800 01:29:21,289 --> 01:29:22,390 Nahiko ondo. 801 01:29:22,790 --> 01:29:24,659 Bai. 802 01:29:25,259 --> 01:29:27,128 Kaixo, Ichiko. 803 01:29:27,295 --> 01:29:28,363 Kaixo. 804 01:29:29,297 --> 01:29:30,998 Zer landatu duzu? 805 01:29:36,971 --> 01:29:38,673 -Kaixo. -Kaixo. 806 01:29:38,973 --> 01:29:41,309 Azarik baduzu oraindik? Galdetzera etortzeko esan didate. 807 01:29:41,843 --> 01:29:45,546 Azak hain ugariak dira, non bizilagunekin "banatzen" baitira. 808 01:29:46,280 --> 01:29:49,183 Behar baino gehiago landatzen dituzte denek. 809 01:29:50,284 --> 01:29:54,622 Nik ere gehiegi landatzen ditut urtero. 810 01:29:58,159 --> 01:30:01,195 Aza jateko modu berriak pentsatu behar ditut. 811 01:30:01,429 --> 01:30:03,564 Hurrengoa hartzeko ordua da. 812 01:30:06,634 --> 01:30:07,668 Beraz, aza… 813 01:30:09,036 --> 01:30:10,204 …gozoa da. 814 01:30:12,273 --> 01:30:13,741 Janaurreko gozoak… 815 01:30:15,810 --> 01:30:17,044 Pastela… 816 01:30:18,846 --> 01:30:22,950 Badago azenario-pastela, beraz… zergatik ez? 817 01:30:25,052 --> 01:30:28,456 Ezin dut aza birrindu; beraz, birringailu bat erabiliko dut. 818 01:30:34,695 --> 01:30:37,765 Irina, azukrea, arrautzak. 819 01:30:38,332 --> 01:30:41,602 Ez erabili mahaspasarik. Sinpleago prestatu. 820 01:30:48,276 --> 01:30:52,613 Entsaladako olioa, beharbada, gurinaren ordez. 821 01:30:59,720 --> 01:31:02,457 Espezia bat zaporea finkatzeko… 822 01:31:04,492 --> 01:31:08,563 Jengibre-estraktua ondo egokituko zaio, beharbada, azari. 823 01:31:08,896 --> 01:31:10,998 Konbinazio bikaina. 824 01:31:12,233 --> 01:31:15,470 Nola ez du inork horretan pentsatu? 825 01:31:19,373 --> 01:31:21,976 Azenario-pastelaren antzera… 826 01:31:22,577 --> 01:31:25,646 …aza-pastela modan jar liteke. 827 01:31:26,914 --> 01:31:28,349 Ez al naiz jenio bat? 828 01:31:39,927 --> 01:31:41,963 Gogortzen hasi da. 829 01:31:42,697 --> 01:31:44,298 Zerbait berria. 830 01:31:49,270 --> 01:31:51,305 Nostalgia-usaina du. 831 01:31:52,773 --> 01:31:54,675 Baina munduko lehen… 832 01:31:56,277 --> 01:31:58,513 Usain hau ezaguna zait, inondik ere. 833 01:32:00,615 --> 01:32:01,983 Aza… 834 01:32:03,417 --> 01:32:05,152 Irina… 835 01:32:07,121 --> 01:32:08,689 Arrautzak… 836 01:32:10,791 --> 01:32:11,993 Jengibrea. 837 01:32:26,607 --> 01:32:27,842 Nola dago? 838 01:32:31,812 --> 01:32:33,347 "Okonomi-yaki" opil gazia. 839 01:32:39,654 --> 01:32:40,721 Worcester-saltsa dauka? 840 01:33:13,254 --> 01:33:17,058 Patata da udaberri hasieran landatzen dudan lehen gauzatako bat. 841 01:33:18,492 --> 01:33:20,494 Goiz landatu nahi ditut. 842 01:33:20,595 --> 01:33:21,729 SEIGARREN PLATERA 843 01:33:21,762 --> 01:33:23,864 Elurra urtzen hasi bada ere… 844 01:33:23,998 --> 01:33:26,801 …elur urtua ugari isurtzen da bazterretan… 845 01:33:27,068 --> 01:33:30,571 …eta lurra lehortu arte itxaron behar izaten dut landatzeko. 846 01:33:34,375 --> 01:33:38,346 Horregatik, elurra bota baino lehen landu nuen iaz lurra… 847 01:33:38,446 --> 01:33:40,781 …patatak berehala landatu ahal izateko. 848 01:33:40,881 --> 01:33:43,451 Plastiko-zerrendekin estali nuen lurra. 849 01:33:56,230 --> 01:33:57,431 Elurra egin zuenean… 850 01:34:05,740 --> 01:34:07,274 …eta elurra urtu zenean… 851 01:34:16,217 --> 01:34:20,955 …zuloak egin nituen plastikoetan, patatak landatu nituen, bereiz… 852 01:34:21,055 --> 01:34:22,490 …eta lurrez estali nituen. 853 01:34:32,166 --> 01:34:33,834 Hotz egiten du oraindik… 854 01:34:33,968 --> 01:34:36,704 …baina patatak ateratzen direnean… 855 01:34:36,871 --> 01:34:41,008 …bero nahikoa egingo du, eta ez naiz izotzaz kezkatuko. 856 01:34:54,488 --> 01:34:56,390 Bata bestearen atzetik ateratzen dira. 857 01:34:56,524 --> 01:35:00,027 Bildu egiten ditut, hiruzpalau zurtoin utziz. 858 01:35:04,799 --> 01:35:09,036 Bestela, patata txikiak edukiko nituzke, zuritzen zailak. 859 01:35:20,181 --> 01:35:22,116 Besteak utzi egiten ditut. 860 01:35:25,119 --> 01:35:26,721 Lore politak aterako zaizkie. 861 01:35:31,492 --> 01:35:35,496 Zurtoina eta hostoak lautzen zaizkienean bilduko ditut. 862 01:35:43,637 --> 01:35:45,906 Hobe patata berriak egosita jatea. 863 01:35:52,913 --> 01:35:55,549 Bero jatea, gatz pixka batekin. 864 01:35:56,016 --> 01:35:57,618 Gozo samarrak dira. 865 01:36:16,036 --> 01:36:17,071 Edo… 866 01:36:19,707 --> 01:36:22,576 …ibaian berroak bildu… 867 01:36:24,078 --> 01:36:29,049 …eta tipula xehetua, olioa, gatza eta piperbeltza nahasi. 868 01:36:29,283 --> 01:36:32,419 Patatak egosi eta zatitu, eta patata-entsalada egin. 869 01:36:45,199 --> 01:36:47,601 Gosari estandarra. 870 01:36:50,704 --> 01:36:51,906 On egin. 871 01:37:10,224 --> 01:37:14,662 Eta "pain à la pomme de terre": patata-ogia. 872 01:37:18,933 --> 01:37:22,002 Patata-purea eransten zaio oreari. 873 01:37:32,046 --> 01:37:33,614 Biguna eta hezea da. 874 01:37:33,714 --> 01:37:36,550 Eta ukitu gozo bat du. Amaren espezialitateetako bat. 875 01:37:39,887 --> 01:37:41,155 Sekretu bat da. 876 01:37:41,355 --> 01:37:44,859 Saiatu egiten, baina ez zaizu berdin geratuko. 877 01:37:47,795 --> 01:37:51,899 Hamaika aldiz saiatu arren, ez zitzaidan berdin atera. 878 01:38:39,680 --> 01:38:41,749 Trinkoegia da. 879 01:38:42,983 --> 01:38:44,919 Ez du zapore txarrik, baina… 880 01:38:46,153 --> 01:38:49,790 Osagaiak eta neurriak sekretua dira. 881 01:38:50,024 --> 01:38:52,993 20 urte betetzen dituzunean esango dizut, beharbada. 882 01:38:53,027 --> 01:38:54,561 Zekena! 883 01:39:04,538 --> 01:39:07,474 Joan den udazkenean, amaren gutun bat jaso nuen. 884 01:39:11,545 --> 01:39:14,815 Gutun luze bat zen, eta zergatik joan zen azaltzen zidan… 885 01:39:14,982 --> 01:39:17,718 …eta fruitu-etxalde bat sortzea bururatu zitzaiola… 886 01:39:17,851 --> 01:39:20,321 …eta abar, eta abar. 887 01:39:24,625 --> 01:39:29,063 Baina ez zidan esan patata-ogiaren errezeta sekretua. 888 01:39:29,163 --> 01:39:33,067 Oraindik ez dakit amak nola egiten zuen. 889 01:39:35,302 --> 01:39:41,241 Baina, ordurako, nik baneukan neure errezeta. 890 01:39:46,747 --> 01:39:52,553 Patatak bildu ondoren, itzalean lehortzen utzi nituen. 891 01:39:54,154 --> 01:39:56,156 Eta kartoizko kutxa batean gorde. 892 01:39:57,925 --> 01:40:00,227 Negu osoan iraungo dute. 893 01:40:00,361 --> 01:40:02,463 Premia-premiazko elikagai baliotsua da patata. 894 01:40:05,265 --> 01:40:07,568 Kutxa ireki, eta batzuek ernamuinak dituztela ikustean… 895 01:40:07,735 --> 01:40:10,738 …berehala kentzen dizkiet, udaberria arte iraun dezaten. 896 01:40:12,773 --> 01:40:16,176 Esan liteke ezen negua bukatu orduko… 897 01:40:16,310 --> 01:40:19,179 …hurrengo negurako janaria prestatu beharra dagoela. 898 01:40:23,650 --> 01:40:27,187 Hori da Komorin bizi denaren zikloa. 899 01:40:32,259 --> 01:40:34,094 Amaren gutunak honela zioen: 900 01:40:37,931 --> 01:40:42,669 "Estropezu egin eta erortzen naizen bakoitzean, nire hutsegiteak ikusi… 901 01:40:42,903 --> 01:40:46,340 …eta harri berean estropezu egiten dudala konturatzen naiz". 902 01:40:46,974 --> 01:40:52,479 "Zuzen noala uste dudan arren, biribilean nabil… 903 01:40:52,679 --> 01:40:55,549 …eta hasi naizen lekuan bukatzen dut. Eta deprimitu egiten naiz". 904 01:40:56,050 --> 01:40:58,519 "Baina orain eskarmentu handiagoa dut… 905 01:40:58,752 --> 01:41:01,955 …eta, beraz, huts egin edo arrakasta izan… 906 01:41:02,356 --> 01:41:04,858 …ez nago lehengo leku berean". 907 01:41:05,659 --> 01:41:09,530 "Beraz, ez da zirkulu bat, espiral bat baizik. 908 01:41:10,264 --> 01:41:14,735 "Ikuspegi batetik, biribilean nabilela irudituko du… 909 01:41:15,102 --> 01:41:18,572 …baina espiral horretan gora edo behera mugitzen naiz, nonbait". 910 01:41:19,339 --> 01:41:21,341 "Adore pixka bat ematen du". 911 01:41:22,176 --> 01:41:27,848 "Edo baliteke gizakiak espiralak izatea, berez". 912 01:41:28,715 --> 01:41:31,285 "Biribilean bueltaka… 913 01:41:31,585 --> 01:41:37,124 …baina barrura edo kanpora beti, edo kanpora, besterik gabe". 914 01:41:38,892 --> 01:41:42,729 "Pixkanaka-pixkanaka zabaltzen ari da nire zirkulua". 915 01:41:43,263 --> 01:41:47,034 "Pixkanaka-pixkanaka nire espirala handituz doa". 916 01:41:48,102 --> 01:41:54,308 "Horrela pentsatzeak aurrera egiteko indarra ematen dit". 917 01:42:02,883 --> 01:42:07,121 Irakurri nuen lehen aldian ez nuen ulertu, baina orain… 918 01:42:13,727 --> 01:42:16,430 Astia hartu dut soroa prestatzeko. 919 01:42:16,697 --> 01:42:19,299 Baina aurten patatarik ez landatzea erabaki dut. 920 01:42:29,576 --> 01:42:31,311 Zeren eta datorren neguan… 921 01:42:32,579 --> 01:42:34,448 …ez bainaiz hemen egongo. 922 01:43:12,786 --> 01:43:13,987 Kaixo. 923 01:43:15,622 --> 01:43:17,391 Kaixo, Yuta. 924 01:43:17,558 --> 01:43:18,859 Kikko etxean al dago? 925 01:43:19,293 --> 01:43:21,862 Ichikoren baserrian dago. 926 01:43:22,462 --> 01:43:23,830 Hara joango naiz. 927 01:43:50,123 --> 01:43:51,325 Kaixo. 928 01:43:51,491 --> 01:43:52,726 Kaixo. 929 01:43:57,931 --> 01:44:02,703 Ichikoren tipulak zaintzen ari naiz, landatuta dauzka eta. 930 01:44:03,737 --> 01:44:05,672 Ez al da gehiegi pertsona bakarrarentzat? 931 01:44:07,341 --> 01:44:10,244 Oso modu xelebrean erabiltzen ditu tipulak. 932 01:44:11,345 --> 01:44:14,881 Labean soilik erreak, olioa, gatza eta japoniar piperbeltzarekin. 933 01:44:16,250 --> 01:44:18,719 Tipula osoen zopa. 934 01:44:21,922 --> 01:44:24,424 Alde egitea erabaki zuen orduko, azkar ibili da. 935 01:44:24,691 --> 01:44:26,260 Arrazoi duzu. 936 01:44:30,130 --> 01:44:33,066 Baina harrituxea nago. 937 01:44:36,670 --> 01:44:40,274 Ichiko zalantzatia izaten da. 938 01:44:40,374 --> 01:44:41,742 Hala da. 939 01:44:44,177 --> 01:44:46,580 Zer esan dizu? 940 01:44:48,048 --> 01:44:53,053 Hemen geldituta ez omen zela zintzoa bere buruarekin. 941 01:44:56,189 --> 01:44:58,592 Gogoratzen zara? 942 01:44:59,393 --> 01:45:03,597 Ichiko Komorira itzuli zen nora joanik ez zeukalako. 943 01:45:04,731 --> 01:45:10,304 Baina orain arrazoi egokiengatik aukeratu nahi du bizilekua. 944 01:45:12,906 --> 01:45:16,109 Hirian ondo moldatuko dela jakiten duen arte… 945 01:45:17,711 --> 01:45:22,316 …ez da eroso sentituko Komorin bizitzeko aukera eginez. 946 01:45:27,220 --> 01:45:29,790 Niri gauza bera esan zidan. 947 01:45:31,425 --> 01:45:35,128 Oso harroa da, eta ez zaio batere gustatzen galtzea. 948 01:45:35,262 --> 01:45:37,631 Egoskorra da, eta gehiegi pentsatzen du. 949 01:45:37,931 --> 01:45:41,134 Hau gustatzen bazaio, hemen bizi behar luke. 950 01:45:42,369 --> 01:45:43,770 Itzulinguruak ez dira hain txarrak. 951 01:45:43,804 --> 01:45:45,972 Dramako erregina antzezten ari da. 952 01:45:47,941 --> 01:45:49,643 Hori gogorra da. 953 01:45:53,447 --> 01:45:55,816 Tipulak landatzeko, aldaxketatik hasi beharra dago. 954 01:46:03,790 --> 01:46:07,194 Landatu ondoren, udazkenean, zapaldu egin behar da lurra. 955 01:46:08,161 --> 01:46:11,365 Lastozko zerri batekin estaltzen dira euritik babesteko. 956 01:46:15,068 --> 01:46:16,737 Ernatzen direnean, zerria kendu behar da. 957 01:46:17,037 --> 01:46:19,406 7 edo 8 milimetroko lodiera duten arte itxaron behar da. 958 01:46:24,144 --> 01:46:26,380 Lur ongarrituan berriz landatu behar dira. 959 01:46:36,156 --> 01:46:38,024 Negu osoan utzi behar dira. 960 01:46:42,662 --> 01:46:45,031 Elurra urtzean eta eguraldia hobetzean… 961 01:46:45,298 --> 01:46:47,401 …erraboildun kimu txikiak aterako dira… 962 01:46:47,834 --> 01:46:49,703 …eta horiek berehala bildu behar dira. 963 01:46:53,673 --> 01:46:55,709 Erraboildun zurtoinak. 964 01:46:56,309 --> 01:46:58,278 Produkzio latza, zaporerik gabeko tipulak. 965 01:46:58,311 --> 01:46:59,713 Benetan? 966 01:47:01,515 --> 01:47:04,384 Tipula gazteak txikiak dira, baina jateko onak. 967 01:47:04,851 --> 01:47:06,887 Hostoak ere onak dira jateko. 968 01:47:08,321 --> 01:47:11,958 Euri-sasoiaren ondoren bildu, hostoak berde daudenean. 969 01:47:14,194 --> 01:47:17,931 Hostoak zimeldu arte lehortzen utzi, eta zintzilikatu gero. 970 01:47:20,200 --> 01:47:22,269 Hamar hilabete behar dira. 971 01:47:23,036 --> 01:47:25,105 Eta asko zaindu behar dira. 972 01:47:25,539 --> 01:47:27,274 Ichiko bezala, nolabait. 973 01:47:30,877 --> 01:47:32,746 Ai, nire bizkarra! 974 01:47:34,214 --> 01:47:36,450 Amona zorua lauzatzen ari al da? 975 01:47:38,218 --> 01:47:39,619 Ni ari naiz. 976 01:47:41,555 --> 01:47:44,958 Zaila da soro hondatu bat berpiztea. 977 01:47:45,058 --> 01:47:47,627 Horregatik esan dit amonak nik egiteko. 978 01:47:48,895 --> 01:47:52,632 Lehen ere lagundu nuen, denak lanpetuta zeudenean… 979 01:47:52,899 --> 01:47:55,469 …baina inoiz ez dut barazkirik hutsetik hasita landatu. 980 01:47:55,735 --> 01:47:57,904 Saiatu behar nuela pentsatu nuen. 981 01:47:59,573 --> 01:48:01,641 Soroa zainduko diozu, beraz. 982 01:48:03,076 --> 01:48:06,313 Garaiz itzuliko da. 983 01:48:40,614 --> 01:48:46,453 POSTREA 984 01:48:55,529 --> 01:49:01,134 HANDIK 5 URTERA 985 01:49:02,736 --> 01:49:07,841 BASOTXOA UDABERRI JAIALDIA 986 01:49:12,979 --> 01:49:15,348 -Patata berriak. -Patata berriak! 987 01:49:42,842 --> 01:49:44,344 O, Ichiko. 988 01:49:44,511 --> 01:49:46,012 Aspaldiko! 989 01:49:46,179 --> 01:49:48,014 Itzuli zarela entzun nuen. 990 01:49:48,248 --> 01:49:50,383 Senar bila joan zen hirira. 991 01:49:50,517 --> 01:49:53,653 Gauzak horrela atera dira, ez neukan prestatua. 992 01:49:53,853 --> 01:49:54,921 Kaixo. 993 01:49:55,055 --> 01:49:57,390 Kikko, non dago umea? 994 01:49:57,524 --> 01:49:59,059 Aitarekin. 995 01:50:03,863 --> 01:50:05,599 -Zer moñoñoa! -Mila esker. 996 01:50:05,699 --> 01:50:06,900 Probatu nahi duzu? 997 01:50:07,033 --> 01:50:09,769 "Azukre beltzezko ogia lurrunetan egina" Zer nostalgikoa! 998 01:50:09,803 --> 01:50:11,905 Emakume taldeak egin berria. 999 01:50:11,938 --> 01:50:14,240 Arroz-ardo gozoa ere badago. 1000 01:50:14,874 --> 01:50:18,144 Amak egiten zuen ni txikia nintzenean. 1001 01:50:18,278 --> 01:50:20,246 Nire anaiak eta ni borrokan aritzen ginen honengatik. 1002 01:50:20,380 --> 01:50:22,949 Honek intxaurrak ditu, eta honek, sesamo-haziak. 1003 01:50:23,083 --> 01:50:25,418 Sesamoa ere landatzen genuen. 1004 01:50:25,552 --> 01:50:27,253 Denok lagundu behar genuen. 1005 01:50:29,389 --> 01:50:33,426 Ume asko edukitzeko asmoa dugu eskola berpizteko. 1006 01:50:34,127 --> 01:50:35,261 Lagun onak, e? 1007 01:50:35,729 --> 01:50:37,197 Non duzu senarra? 1008 01:50:37,731 --> 01:50:39,799 "Shinto" dantzarako prestatzen ari da. 1009 01:50:43,903 --> 01:50:44,938 Dantza klasikoa egiten duzu? 1010 01:50:45,238 --> 01:50:47,974 Zaila izan zen jendea elkartzea, horregatik ez gaude erabat prest. 1011 01:50:48,074 --> 01:50:49,275 Dantza egingo duzu zuk ere? 1012 01:50:49,409 --> 01:50:51,077 Prestatu egin behar dut. Gero arte. 1013 01:50:51,244 --> 01:50:52,445 -Mila esker. -Ondo pasa. 1014 01:50:52,545 --> 01:50:53,647 Segi, neska. 1015 01:50:57,250 --> 01:51:00,353 Txikitan, asko gustatzen zitzaion dantza klasikoa. 1016 01:51:00,420 --> 01:51:02,288 Eskola itxi zenean utzi egin behar izan zuen. 1017 01:51:02,422 --> 01:51:06,526 Gertuko ikasle ohiak gonbidatu ditu. Zenbat eta gehiago, hobeto. 1018 01:51:06,760 --> 01:51:08,495 Denoi gustatzen zitzaigun. 1019 01:51:09,095 --> 01:51:12,999 Beharbada, haietako gehiago Komorira itzuliko dira. 1020 01:51:17,270 --> 01:51:18,338 Barkatu. 1021 01:51:19,506 --> 01:51:22,676 Zer duzu? 1022 01:51:23,943 --> 01:51:25,812 Ama hemen dago. 1023 01:51:27,113 --> 01:51:28,848 Goseak zaude? 1024 01:51:29,449 --> 01:51:31,017 -Zer gertatu da? -Ez dakit. 1025 02:00:38,731 --> 02:00:42,768 ITZULPENA - AZPITITULUAK: Jon Muñoz