1
00:00:28,595 --> 00:00:32,065
Tarte handia dago…
2
00:00:32,098 --> 00:00:36,136
…atzealdetik,
bateriaren ondotik…
3
00:00:36,136 --> 00:00:39,406
…aurreraino iritsi arte;
konplikatua da.
4
00:00:45,478 --> 00:00:51,051
Koruak kantatzea ez da
denek nahi duten kokalekua.
5
00:00:51,084 --> 00:00:53,987
Eta jendeak
jauzi hori egiten du.
6
00:00:54,020 --> 00:00:56,456
SAIO ITXIA
7
00:01:00,060 --> 00:01:03,229
Nola egiten duzue
pasarte hori?
8
00:01:10,770 --> 00:01:12,839
Gehiago da
jauzi mental bat…
9
00:01:12,972 --> 00:01:15,475
…kantatzearen
ekintza fisikoa baino.
10
00:01:15,608 --> 00:01:17,577
Jauzi kontzeptual bat da.
11
00:01:17,577 --> 00:01:23,183
Hori eroso egiteko gauza bazara,
lortuko duzu, agian, leku bat.
12
00:01:27,954 --> 00:01:29,889
Ezagutzen ditut
korista izugarri batzuk…
13
00:01:29,889 --> 00:01:33,359
…kokaleku horretan
eroso ez daudenak.
14
00:01:33,493 --> 00:01:35,895
Narzisismoa behar duzu
horretarako.
15
00:01:39,032 --> 00:01:41,134
Oso bide luzea
izan daiteke.
16
00:02:54,374 --> 00:03:01,714
IZARRARTETIK
HOGEI OINERA
17
00:03:01,748 --> 00:03:04,617
Guk egiten dugunak
indar handia du.
18
00:03:04,684 --> 00:03:09,789
Orain arte, inork ez du hori
jendaurrean aitortu…
19
00:03:10,023 --> 00:03:12,258
…baina jendeari
koristak gustatzen zaizkio.
20
00:03:12,292 --> 00:03:18,264
Adibidez, Lou Reed-en
"Walk On The Wild Side"…
21
00:03:18,364 --> 00:03:22,869
…kantu bakar hori deserosoa
da jende askorentzat…
22
00:03:22,869 --> 00:03:24,837
…"koloreko neskak"
esaten duelako.
23
00:03:24,871 --> 00:03:28,208
Baina zer esan nahi du
hau esaten duenean:
24
00:03:28,208 --> 00:03:31,644
"Koloreko neskek
du-du-du egiten dute"?
25
00:03:31,711 --> 00:03:34,781
Emakume horien indarra
adierazten du…
26
00:03:35,281 --> 00:03:39,185
…agertokira igotzen baitira
gizon horiekin kantatzera.
27
00:03:46,092 --> 00:03:49,362
Koristek bizitasun handia
ematen diote.
28
00:03:51,264 --> 00:03:54,667
Haien ahotsa entzun,
eta bizia darie.
29
00:03:54,867 --> 00:04:00,340
Pertsonarengandik pertsonarenganako
lotura sortzen da hor.
30
00:04:11,284 --> 00:04:15,622
Ez diozu zeure
erregistro pertsonalari eusten.
31
00:04:16,990 --> 00:04:21,828
Saiatzen zara zure ahotsa
besteenera egokitzen.
32
00:04:21,928 --> 00:04:23,363
Zoragarria da.
33
00:04:35,775 --> 00:04:39,879
Zerbait gertatzen da
norbaitekin ahotsetan kantatzean…
34
00:04:39,912 --> 00:04:41,547
…eta harmonia sortzen da.
35
00:04:41,681 --> 00:04:44,884
Nola ez zaizu
hori gustatuko?
36
00:04:55,328 --> 00:04:59,499
Jende desberdina izan nintekeen,
kamaleoi bat bezala.
37
00:04:59,532 --> 00:05:02,101
Ez zara inoiz aspertzen.
38
00:05:08,308 --> 00:05:11,744
Talde batean sartzea
irabazi egin beharra dago.
39
00:05:11,744 --> 00:05:13,746
Ez zen soilik amets bat.
40
00:05:14,080 --> 00:05:16,182
Abestiak
ikasi behar nituen…
41
00:05:16,249 --> 00:05:17,717
…eta ondo kantatu.
42
00:05:25,224 --> 00:05:29,729
Koristari eskatzen zaio
bikain kantatzea…
43
00:05:31,064 --> 00:05:35,802
…umila izatea,
eta etxera azkar joatea.
44
00:05:43,710 --> 00:05:50,950
"Marina kristau zentroa.
Ongi etorri denei".
45
00:05:58,124 --> 00:06:02,528
Dr. Mable John
Korista ohia
46
00:06:08,601 --> 00:06:12,405
Sortzeko gaitasuna
eman digu Jainkoak, ezta?
47
00:06:12,472 --> 00:06:13,806
Bai.
48
00:06:14,307 --> 00:06:16,843
Gaur musikara
egokituko dugu hori.
49
00:06:26,786 --> 00:06:29,589
Gazte batzuk
dantzan ikusita…
50
00:06:29,756 --> 00:06:33,426
…James Brown
imitatzen dutela usteko dute.
51
00:06:33,593 --> 00:06:35,661
Nire artzainetako batek
asmatu zuen hori.
52
00:06:47,440 --> 00:06:49,575
-Nire aita ministroa zen.
-Nire aita…
53
00:06:49,575 --> 00:06:51,978
…artzaina zen.
Tipikoa, ezta?
54
00:06:52,011 --> 00:06:54,046
Horrela aurkitu nuen musika.
55
00:06:54,113 --> 00:06:56,549
-4 urtetik…
-…institutura.
56
00:06:58,951 --> 00:07:02,955
Zure ahotsari dagokion zatia
kantatzen ikasten duzu.
57
00:07:03,356 --> 00:07:08,161
Inork ez dizu esaten: "Horrela
kantatzen da bi ahotsetan".
58
00:07:12,098 --> 00:07:15,968
Eskerrik asko, Jauna.
59
00:07:16,102 --> 00:07:17,837
Jainkoak dohain hori eman dit…
60
00:07:17,904 --> 00:07:21,607
…eta hura erabiltzeko asmoa dut.
61
00:07:21,841 --> 00:07:24,210
Eta hori izan da
nire bizitza…
62
00:07:24,277 --> 00:07:28,648
…nire dohainaren bidez
arrakasta izaten saiatzea.
63
00:07:28,714 --> 00:07:32,218
Darlene Love da
hau guztiaren kausetako bat.
64
00:07:32,485 --> 00:07:34,720
Darlene Love eta Fanita James:
The Blossoms.
65
00:07:34,787 --> 00:07:38,925
Haiek izan ziren estudio batean lan
egin zuten lehen korista beltzak.
66
00:07:45,865 --> 00:07:49,235
Gu grabatzen hasi ginenean,
emakume txuriak ziren denak.
67
00:07:53,372 --> 00:07:56,509
Denak emakume txuriak,
itxura txintxo eta neurritsukoak.
68
00:07:56,542 --> 00:07:59,712
Besoak mugitzen zituzten…
69
00:07:59,879 --> 00:08:03,182
…eta mikrofonora
hurbildu eta urrundu egiten ziren.
70
00:08:03,416 --> 00:08:05,852
Ez zuten besterik egiten.
71
00:08:09,856 --> 00:08:13,759
Emakume korista txuriei
"irakurleak" deitzen genien.
72
00:08:13,860 --> 00:08:16,996
Ezin zuten ezer egin partitura
aurpegi aurrean eduki gabe.
73
00:08:19,098 --> 00:08:22,435
Jendeak galdetzen zuen
ea zertan ari ginen gu han.
74
00:08:22,568 --> 00:08:25,338
Partiturak ematen zizkiguten,
eta guk hartu…
75
00:08:25,404 --> 00:08:27,707
…nahiz ez genuen
haiek irakurtzeko asmorik.
76
00:08:27,773 --> 00:08:32,044
Pixkanaka-pixkanaka,
musikariek koristak nahi zituzten…
77
00:08:32,078 --> 00:08:35,681
…baina kantuari
sentimendua emango ziotenak.
78
00:08:35,715 --> 00:08:38,417
Ez dut esan nahi lehenagokoek
sentimendurik ez zutenik…
79
00:08:38,451 --> 00:08:41,821
…baina partiturara
mugatuta zeuden.
80
00:08:53,933 --> 00:08:58,304
Haien hotsa
garbi-garbia zen.
81
00:08:59,138 --> 00:09:03,242
Eta hain benetakoa zenez,
ez zegoen ukatzerik.
82
00:09:14,420 --> 00:09:19,559
The Blossoms 1960ko grabazio talde
emankorrenetako bat izan zen.
83
00:09:24,297 --> 00:09:26,098
A zer ezustekoa!
84
00:09:26,632 --> 00:09:28,167
Hau historikoa da.
85
00:09:28,167 --> 00:09:31,671
30-40 urtetan
ez dugu elkarrekin kantatu.
86
00:09:31,671 --> 00:09:33,773
15 urterekin
ezagutu nituen.
87
00:09:34,140 --> 00:09:36,943
-Ez da gutxi!
-15 urte!
88
00:09:38,077 --> 00:09:39,779
Horrek ez du graziarik.
89
00:09:39,779 --> 00:09:43,215
Gu txuriak ginen
zu iritsi aurretik.
90
00:09:43,449 --> 00:09:47,453
Motel kantatzen genuen;
berak indarra ekarri zigun…
91
00:09:47,486 --> 00:09:49,855
…gospel ukitu bat,
bikain geratzen zena.
92
00:09:52,291 --> 00:09:55,227
Agertokia
berentzat hartu zuten.
93
00:09:55,428 --> 00:09:57,229
Hura Blossomsena zen.
94
00:09:57,263 --> 00:09:59,632
Haiek agertu zirenean,
produktore guztiek…
95
00:09:59,665 --> 00:10:02,768
…Kaliforniakoak edo nonahikoak,
hots hori nahi zuten:
96
00:10:03,002 --> 00:10:05,504
The Blossomsena.
97
00:10:07,173 --> 00:10:11,978
Zer norabidean joan nahi zenuen
esatea aski zen…
98
00:10:12,111 --> 00:10:13,746
…haiek hara eramango zintuzten.
99
00:10:18,684 --> 00:10:20,886
-Hor txurien hotsa dugu.
-Bai.
100
00:10:41,841 --> 00:10:44,810
Gure hotsa
alda genezakeen.
101
00:10:44,810 --> 00:10:48,748
Buck Owens edo James Brown
bezalakoekin lan egiten genuen.
102
00:11:04,263 --> 00:11:07,199
Perfektua!
Eta entsaiatu ere gabe!
103
00:11:07,566 --> 00:11:12,338
Darlenek, Fanitak eta Jeanek
badute gauza harrigarri bat…
104
00:11:12,371 --> 00:11:15,741
…ez zioten beldurrik
beren lanbideko beste inori.
105
00:11:15,775 --> 00:11:20,079
Produktore batek oso gauza
berezi bat eskatzen bazuen…
106
00:11:20,079 --> 00:11:22,581
…eta Darlenek ezin bazion egin,
norbait bilatuko zion hori egiteko.
107
00:11:22,715 --> 00:11:24,950
Eta horrela hasi zen Merry.
108
00:11:28,120 --> 00:11:30,122
Irratia itzal dezakezu?
109
00:11:31,290 --> 00:11:32,958
Eskerrik asko.
110
00:11:35,027 --> 00:11:38,597
Nola ez da musikarik egongo
Merry Claytonen autoan?
111
00:11:39,298 --> 00:11:43,402
-Ez zait logikoa iruditzen.
-Hobe musika gero eranstea.
112
00:11:43,402 --> 00:11:48,541
Ez al da logikoa diva batek
musika jarrita edukitzea?
113
00:11:48,541 --> 00:11:50,376
Ez dut ulertzen.
114
00:11:55,581 --> 00:11:58,451
Merry Clayton
koristarik onena zen…
115
00:11:58,484 --> 00:12:01,253
…baina talde horretatik
bereizita ibili zen beti.
116
00:12:29,248 --> 00:12:31,984
Udako ikastaro batera
joan nintzen Merryrekin.
117
00:12:32,084 --> 00:12:36,822
Kalean kantari hasi zen,
eta izugarri ona iruditu zitzaidan.
118
00:12:48,534 --> 00:12:54,006
Ez zuen besterik nahi.
Hori zen egiten zekiena.
119
00:13:13,359 --> 00:13:17,196
Ray Charles zen aitak ikusten
uzten zigun artista bakarra.
120
00:13:17,329 --> 00:13:20,933
Ni agertokiaren azpian egoten
nintzen, nire buruari esanez:
121
00:13:21,000 --> 00:13:24,203
"Nik badakit hori egiten.
Noizbait Raylette izango naiz".
122
00:13:24,203 --> 00:13:26,338
Raylette izango nintzela
hitzeman nion neure buruari.
123
00:13:26,405 --> 00:13:29,408
Hona hemen Raylettes
guri laguntzeko.
124
00:13:35,748 --> 00:13:40,553
Etxean nengoela egun batean,
Billy Prestonek deitu zidan:
125
00:13:41,220 --> 00:13:44,056
"-Zer ari zara, Bill andereñoa?
-Arropa jasotzen".
126
00:13:44,089 --> 00:13:47,693
"Hori utzi,
eta zatoz Rayrekin kantatzera".
127
00:14:01,207 --> 00:14:04,109
Harro-harro nengoen horretaz,
jakina.
128
00:14:04,109 --> 00:14:07,479
Kantari batek
egin beharreko guztia banekien.
129
00:14:12,451 --> 00:14:16,522
Baina ez nekien ezer
ikuskizunaz.
130
00:14:30,636 --> 00:14:34,907
Rayk esan zidan: "Badakit kantaria
zarela, baina beste hiru daude".
131
00:14:35,074 --> 00:14:38,143
"Besteekin batera kantatzen
erakutsiko diogu".
132
00:14:41,080 --> 00:14:43,816
Ray ministroa da
eta Rayletteak, korua.
133
00:14:43,816 --> 00:14:47,920
Elizako kantuaren formatua
herri musikari aplikatu dio.
134
00:14:48,053 --> 00:14:49,989
Eta sexuaz kantatzen du.
135
00:14:54,493 --> 00:14:59,265
Nola imajinatu "What'd I Say"
koristen erantzuna gabe?
136
00:15:15,481 --> 00:15:18,751
"Together Again"
izeneko kantu bat zeukan.
137
00:15:18,817 --> 00:15:22,187
Ene, Jauna! Ez zitzaidan
bigarren zatia ateratzen.
138
00:15:22,288 --> 00:15:26,158
Ez nuen entzuten.
Eta gaizki kantatu nuen.
139
00:15:26,158 --> 00:15:29,061
Berak, orduan, hatz batekin
pianoan nire nota jo zuen.
140
00:15:29,161 --> 00:15:32,298
5.000 lagun
geneuzkan entzuten.
141
00:15:32,331 --> 00:15:35,434
Emanaldi handi bat zen
Madison Square Gardenen.
142
00:15:35,467 --> 00:15:38,537
Behin eta berriz
jo zuen nota hura.
143
00:15:38,604 --> 00:15:42,007
Harrezkero,
dena gogoratu nuen.
144
00:15:42,007 --> 00:15:45,377
Ez nintzen berriz
tuntun baten gisa geldituko.
145
00:16:00,059 --> 00:16:02,628
Korista asko
korista besterik ez dira.
146
00:16:02,628 --> 00:16:05,898
Ez dute ezer jakin nahi
bakarlariaren dramatismoaz.
147
00:16:06,031 --> 00:16:08,701
Koristez hitz egitea
oso interesgarria da.
148
00:16:08,734 --> 00:16:11,303
Lisak diskoak grabatu zituen
bakarlari gisa.
149
00:16:11,337 --> 00:16:13,572
Eta artista aparta da.
150
00:16:13,639 --> 00:16:16,875
Oso dibertigarria da
eta primeran kantatzen du.
151
00:16:16,976 --> 00:16:21,046
Bakarrik kanta lezake beti,
baina ez du bereziki hori nahi.
152
00:16:37,896 --> 00:16:40,432
Ez dut eskolara joan nahi.
153
00:16:50,743 --> 00:16:54,213
Haurtzaindegian nengoenean,
hau esan nion irakasleari:
154
00:16:54,346 --> 00:16:58,050
"Kantu bat idatzi dut.
Kanta dezaket gelan?"
155
00:16:58,050 --> 00:17:00,419
"Bai, aurrera".
Hasi, eta ez nuen bukatzen.
156
00:17:00,452 --> 00:17:04,189
Berak geldiarazi, eta esan zidan:
"Oso dibertigarria".
157
00:17:12,765 --> 00:17:15,634
Lisarekin egoteak
inspirazio handia ematen du.
158
00:17:15,701 --> 00:17:18,437
Izugarrizko musikaria da eta,
baina berak ez du esaten.
159
00:17:18,470 --> 00:17:20,472
Ezin hobeagoa da.
160
00:17:39,258 --> 00:17:42,294
Denek aipatzen zuten Lisa Fisher
garai hartan.
161
00:17:46,498 --> 00:17:51,170
Harrigarria da niretzat
bera agertokian kantari ikustea.
162
00:17:52,237 --> 00:17:57,776
Artista izugarria da.
Jendearen arreta bereganatzen du…
163
00:17:57,776 --> 00:17:59,912
…oso modu dotorean.
164
00:18:05,417 --> 00:18:07,619
Izugarri gustatzen zaizkit
doinuak.
165
00:18:07,653 --> 00:18:13,459
Maiteminduta nago
hotsaren bibrazioaz…
166
00:18:13,459 --> 00:18:17,429
…eta horrek jendearengan
duen eraginaz.
167
00:18:18,030 --> 00:18:20,833
Familiarra da,
baina oso espeziala.
168
00:18:20,866 --> 00:18:23,168
Oso zoriontsua naiz
une hori iristean.
169
00:18:23,635 --> 00:18:26,805
Eta ahal dudan gehiena
luzatzen dut.
170
00:18:41,153 --> 00:18:43,522
Mundu horretako
enperatriza da.
171
00:18:43,689 --> 00:18:46,692
Eta ez dirudi
egoa burura igo zaionik…
172
00:18:46,725 --> 00:18:49,928
…baina ego handia behar da
maila horri eusteko.
173
00:18:51,029 --> 00:18:55,901
Korista pila dago,
baina berak luzaroan iraun du hor.
174
00:18:58,170 --> 00:19:01,573
Niretzat,
kantatzea partekatzea da.
175
00:19:01,573 --> 00:19:03,475
Ez da lehiaketa bat.
176
00:19:03,475 --> 00:19:09,681
Baina batzuetan halako energia du,
non erotu egiten bainau.
177
00:19:09,848 --> 00:19:13,085
"Nork aurkeztuko dit
halako eta halako pertsona".
178
00:19:13,085 --> 00:19:17,189
Inoiz ez zait hori gustatu,
eta ez dakit zergatik.
179
00:19:34,506 --> 00:19:38,143
Ez dago ahotsa baino
tresna ederragorik.
180
00:19:38,277 --> 00:19:43,282
Musikari handia izan zaitezke
eta musikarekin jendea hunkitu…
181
00:19:43,282 --> 00:19:47,519
…baina ahotsarekin
denok jaio gara.
182
00:19:47,553 --> 00:19:52,191
Korista bikain pila dago
rock-disko askotan.
183
00:19:52,224 --> 00:19:56,762
Haien izena ere ez dakigu,
baina inpaktu izugarria izan zuten.
184
00:19:57,429 --> 00:20:00,832
Gogoan dut Phil Spectorri
buruzko saio berezi bat…
185
00:20:02,301 --> 00:20:04,436
…1965 inguruan…
186
00:20:10,075 --> 00:20:13,745
…Darlene Lovek eta The Blossomsek
kantatzen zuten…
187
00:20:13,879 --> 00:20:15,948
…eta Philek pianoa jo.
188
00:20:15,948 --> 00:20:19,985
Goizero,
eguzkia jaisten denean…
189
00:20:28,126 --> 00:20:29,861
16 bat urte nituen…
190
00:20:30,295 --> 00:20:34,633
…eta esan nion neure buruari:
"Hori egin nahi dut".
191
00:20:35,334 --> 00:20:36,301
Kaixo.
192
00:20:36,435 --> 00:20:38,770
-Kaixo, Darlene.
-Robert.
193
00:20:38,804 --> 00:20:43,775
Zer moduz "Christmas
Baby Please Home"?
194
00:20:44,076 --> 00:20:47,646
Rob Santos – Spectorren
berrargitalpenen produktorea
195
00:20:51,149 --> 00:20:54,419
Phil Spectorrek hasi zuen
soinu-hormaren kontua.
196
00:20:54,453 --> 00:20:57,489
Hura Phil Spectorren saioa zela
denek jakitea nahi zuen.
197
00:20:57,522 --> 00:21:01,460
Ez zen Darlene Loveren saioa,
ezta Crystalsena ere, berarena zen.
198
00:21:01,460 --> 00:21:05,530
Phil Spector 1960etako produktore
musikalik handiena izan zen.
199
00:21:07,099 --> 00:21:08,800
Oso gaztea dute hotsa.
200
00:21:08,934 --> 00:21:12,771
Eta gazteak ziren.
Nik 18 urte nituen, eta orain 70.
201
00:21:14,106 --> 00:21:19,611
Spectorren diskoen hotsa
atzematen saiatu ginen…
202
00:21:19,645 --> 00:21:22,948
…urte askoan,
baina ez genuen lortu…
203
00:21:22,981 --> 00:21:27,919
…ez genuelako ulertzen hura
oso jende gaztearen hotsa zela.
204
00:21:29,087 --> 00:21:32,457
Darlenek
izugarrizko nortasuna zuen…
205
00:21:32,491 --> 00:21:34,626
…eta, gainera,
ahots-indar hutsa zen.
206
00:21:34,626 --> 00:21:39,965
Zernahi ere kantatu,
hots berezia ateratzen zion.
207
00:21:40,499 --> 00:21:42,401
Harrigarria, ezta?
208
00:21:43,235 --> 00:21:45,737
Talentua nuen
eta ez nekien.
209
00:21:46,805 --> 00:21:48,407
"He's a Rebel" grabatu genuenean…
210
00:21:48,407 --> 00:21:51,810
…banekien New Yorkeko
haren talde batentzat zela.
211
00:21:51,810 --> 00:21:55,414
Ez nion garrantzirik eman.
Grabatu, eta dirua hartu nuen.
212
00:21:55,547 --> 00:21:59,284
Lehen aldia nuen
ahots nagusia ni nintzela.
213
00:22:10,662 --> 00:22:15,334
Darlenek kantu asko grabatu zituen
gero beste batzuen izenean atereak.
214
00:22:19,871 --> 00:22:22,574
The Crystals biran zegoen
Gene Pitneyrekin.
215
00:22:22,607 --> 00:22:25,277
Diskoa zerrendetako
lehena zen ia…
216
00:22:25,277 --> 00:22:27,946
…eta haiek ez zuten inoiz
abesti hura entzun.
217
00:22:43,528 --> 00:22:45,364
Nahiko etsipengarria da…
218
00:22:45,464 --> 00:22:51,603
…etxean eserita egon
eta zuk kantatutako kantua ikusi…
219
00:22:51,770 --> 00:22:53,939
…eta norbait hor
kantatzearen itxurak egiten…
220
00:22:53,972 --> 00:22:55,607
…eta inork hori ez jakitea.
221
00:23:02,047 --> 00:23:05,183
Min ematen du irratian hori entzun
eta norbaitek esatea:
222
00:23:05,217 --> 00:23:07,018
"The Crystals,
zer kantu ona!"
223
00:23:06,985 --> 00:23:11,323
Eta niri esaten didate,
nik kantatu nuela jakin gabe.
224
00:23:13,125 --> 00:23:16,061
"He's a Rebel"en arrakasta
ikusita, pentsatu nuen:
225
00:23:16,061 --> 00:23:20,665
"Horrek badaki kantu on bat zer
den, berarekin sinatu behar dut".
226
00:23:20,766 --> 00:23:23,835
Izena aldatu nuen:
Darlene Wrightetik Darlene Lovera.
227
00:23:23,902 --> 00:23:27,005
"He's Sure The Boy I Love"k izan
behar zuen nire lehen diskoa.
228
00:23:27,005 --> 00:23:30,442
Estudiora joan,
paper guztiak sinatu…
229
00:23:30,475 --> 00:23:32,511
…eta "He's Sure The Boy I Love"
grabatu genuen.
230
00:23:32,744 --> 00:23:36,014
Handik bi hilabetera,
entzun nion irratiko esatariari:
231
00:23:36,014 --> 00:23:37,783
"Hona The Crystalesen
disko berria".
232
00:23:37,783 --> 00:23:41,353
Eta nik: "The Crystals?
Kantua eman al nien?"
233
00:23:42,120 --> 00:23:45,524
Ez. Nire ahotsa zen
"He's Sure The Boy I Love"n.
234
00:23:45,524 --> 00:23:47,692
Izugarri haserretu nintzen.
235
00:23:50,028 --> 00:23:53,999
Ezin zenituen bi izar
aldi berean gela berean sartu.
236
00:23:54,032 --> 00:23:57,202
Eta Phil Spectorrek
ezkutuan gorde zuen hura.
237
00:23:57,803 --> 00:24:01,540
Bere materialik onena
ez zen bere izenean argitaratzen.
238
00:24:01,807 --> 00:24:04,042
Zer iruditu zitzaizun
kantu haren arrakasta?
239
00:24:04,109 --> 00:24:06,178
Gaizki.
240
00:24:06,711 --> 00:24:09,681
Hori Darlene Loveren
diskoa baita.
241
00:24:12,984 --> 00:24:17,956
Beti harritzen nau
zenbat korista entzun…
242
00:24:17,956 --> 00:24:21,827
…eta ezagutu ditudan,
eta zer onak diren!
243
00:24:22,661 --> 00:24:24,396
Chaka Khanen mailan daude.
244
00:24:24,463 --> 00:24:26,798
Pila daude.
Ez zenuke sinetsiko.
245
00:24:26,798 --> 00:24:29,734
Adibidez, Tata Vega…
246
00:24:30,068 --> 00:24:33,538
…izugarrizko kantaria,
Aretharen mailakoa.
247
00:24:33,905 --> 00:24:38,043
Horrelako norbait ikustean,
pentsatzen dut: "Zer ari zara?"
248
00:24:52,557 --> 00:24:57,429
Izugarri gustatzen zitzaidan
musika. Ez nuen besterik egin nahi.
249
00:25:00,565 --> 00:25:03,335
16 urte nituenean
hau esan nuen:
250
00:25:03,335 --> 00:25:05,871
"Kaliforniara joan nahi dut,
ez dut ikasten segitu nahi".
251
00:25:05,904 --> 00:25:09,374
Kantari ospetsua izan nahi nuen.
Oso neurekoia nintzen.
252
00:25:09,407 --> 00:25:12,410
Eta aitak esan zidan:
"Ondo da".
253
00:25:21,086 --> 00:25:26,958
Ikusia izateko aukera gehiago
zenituen Mendebaldeko Kostan.
254
00:25:28,426 --> 00:25:32,864
Los Angelesen haztea
zera izan zen…
255
00:25:33,064 --> 00:25:35,934
…Hollyood bertan geneukan.
256
00:25:36,134 --> 00:25:38,236
Izugarrizko abantaila geneukan.
257
00:25:38,270 --> 00:25:42,941
-Motowneko jendearekin, bereziki.
-Ene bada!
258
00:25:42,974 --> 00:25:48,246
Batzuetan saio luzeak egin,
eta goizean etxeratzen ginen.
259
00:25:48,914 --> 00:25:51,583
Jendea lanera zihoanean.
260
00:25:53,585 --> 00:25:58,189
Ene, Stevie Wonder!
Hura goiena zen niretzat.
261
00:25:58,223 --> 00:26:01,927
Tata Vega,
izugarrizko ahotsa!
262
00:26:01,960 --> 00:26:06,031
Aurkeztu egin ninduten: -"Hau
Tata Vega da. -Urte askotarako".
263
00:26:06,097 --> 00:26:10,268
Eta bazihoan. Eta nik: "Zerbait
egin behar dut. Horra piano bat".
264
00:26:10,268 --> 00:26:12,337
Lau akorde
besterik ez nekizkien.
265
00:26:12,837 --> 00:26:16,675
Pixka bat kantatzen
entzun nion: "Ene bada!"
266
00:26:16,675 --> 00:26:20,478
Nigana itzuli, eta esan zidan:
"Nik bezala kantatzen duzu".
267
00:26:20,512 --> 00:26:23,181
Lehengo bera zara?
268
00:26:23,415 --> 00:26:24,783
Bai!
269
00:26:25,250 --> 00:26:29,521
Izugarri gustatzen zitzaidan
musika. Ez nuen besterik egin nahi.
270
00:26:47,839 --> 00:26:50,542
Elizatik dator dena.
271
00:26:59,317 --> 00:27:02,153
Artzaina aurrean,
predikatzen…
272
00:27:02,687 --> 00:27:07,525
…eta komunitatea atzean,
gauza guztiei amen esanez.
273
00:27:15,033 --> 00:27:19,170
Koru hura zuzenean zetorren
gospeletik, elizatik…
274
00:27:19,371 --> 00:27:20,639
…eta sekularizatu egin zen.
275
00:27:20,639 --> 00:27:23,508
Herriaren jakinduriaren hotsa
zen hura.
276
00:27:28,913 --> 00:27:33,351
Ene, Ike eta Tina Turner!
Ezin nuen sinetsi.
277
00:27:33,385 --> 00:27:36,354
Galdetu zidaten ea berekin
lanean hasi nahi nuen.
278
00:27:36,655 --> 00:27:39,357
Eta nik erantzun:
"Bai, noski!"
279
00:27:39,357 --> 00:27:41,559
Baina ez nekien
aste hartan izango zenik.
280
00:27:47,432 --> 00:27:51,403
Gu izan ginen "rythm and blues"eko
lehenengo akzio-figurak.
281
00:27:52,604 --> 00:27:56,107
"Ikettes",
The Ike Tina Turner Revue-koak.
282
00:28:00,578 --> 00:28:02,714
Neskak apartak ziren.
283
00:28:02,947 --> 00:28:06,551
Tina sumendi bat zen,
baina haiek ez ziren gutxiago.
284
00:28:06,551 --> 00:28:08,853
Zoragarriak ziren.
285
00:28:13,258 --> 00:28:15,960
Hura bakea, maitasuna
eta alaitasuna zen.
286
00:28:15,960 --> 00:28:19,030
Emakumeek bularretakoa erretzen
zuten, askatu egiten ziren…
287
00:28:19,030 --> 00:28:24,302
Hura une ezin egokiagoa zen
era hartan agertzeko.
288
00:28:39,818 --> 00:28:42,320
Iker Turnerrek putazain gisa
ikusten zuen bere burua.
289
00:28:42,320 --> 00:28:46,725
Eta ikusten zituen
bere koristak eta bere emaztea…
290
00:28:47,625 --> 00:28:50,495
…berarentzat lan egiten zuten
emakume gisa.
291
00:28:55,066 --> 00:28:58,570
Guk itxura jakin bat ematea
nahi zuen…
292
00:28:58,803 --> 00:29:03,441
…eta modu jakin batean
ibiltzea eta dantza egitea.
293
00:29:05,944 --> 00:29:10,215
Artista askorentzat,
koristak ikusgarri hutsak dira.
294
00:29:10,415 --> 00:29:13,284
Hori ez da koruak egitea,
rol bat jokatzea baizik.
295
00:29:14,586 --> 00:29:17,288
Gogoan dut artista batekin
lan egin nuen garaia…
296
00:29:17,288 --> 00:29:23,795
…eta hotzikaraz jartzen naiz,
iraindua sentitzen bainintzen.
297
00:29:23,862 --> 00:29:25,196
Ia biluzik geunden.
298
00:29:25,196 --> 00:29:29,834
Janzteko araua:
gizonak bero-bero jartzeko.
299
00:29:36,775 --> 00:29:41,646
Saiatzen nintzen eder egoten
eta lotsaz eta zintzo jokatzen.
300
00:29:41,780 --> 00:29:43,681
Baina auskalo
nola begiratuko ninduten.
301
00:29:43,815 --> 00:29:48,052
Ez nuen gaueko
sex symbol bihurtu nahi.
302
00:29:48,052 --> 00:29:50,655
Baina Playboyn
agertu zinen.
303
00:29:55,660 --> 00:29:59,230
Bai,
zerbait egin nuen Playboyrako.
304
00:30:17,015 --> 00:30:20,985
Ingeles rock-giroa
aparta zen.
305
00:30:21,019 --> 00:30:22,487
Beltzen hotsa
edukitzen saiatzen ziren.
306
00:30:22,487 --> 00:30:25,356
Haietako askok
beltzen hotsa eduki nahi zuten.
307
00:30:25,390 --> 00:30:29,194
Eta hori lortzeko bide bakarra
gu erabiltzea zen.
308
00:30:29,227 --> 00:30:32,931
Led Zeppelin,
Robert Plant edo Joe Cocker.
309
00:30:44,509 --> 00:30:47,612
Duela urte asko,
Rayrekin kantatzen nuenean…
310
00:30:47,612 --> 00:30:51,316
…mutil bat ikusi nuen
lehen ilaran bihurrikatuta.
311
00:30:51,416 --> 00:30:54,586
Harrituta, beste neskei
galdetu nien ahopean:
312
00:30:54,619 --> 00:30:57,856
"Nor da hori?
Zer gertatzen zaio?"
313
00:31:18,376 --> 00:31:21,212
Joerekin lan egiteak
bazuen gauza on-on bat:
314
00:31:21,312 --> 00:31:24,716
Gu geu izaten
uzten zigun.
315
00:31:26,084 --> 00:31:30,255
Geneukan guztia ematera
bultzatzen gintuzten Ingalaterran.
316
00:31:30,255 --> 00:31:33,825
Hori izan zen rockaren
berrikuntzaren muina.
317
00:31:45,136 --> 00:31:49,474
Libre utzi gintuen
eta aurpegia argitu zitzaigun.
318
00:31:53,778 --> 00:31:58,082
Norbait zerbait kantatzen
edo jotzen hasten zen orduko…
319
00:31:58,283 --> 00:32:00,118
…mundu guztia…
320
00:32:09,928 --> 00:32:13,364
Behin, AMn,
Louren bulegotik nentorren…
321
00:32:14,165 --> 00:32:17,435
…Joe sartzen ari zen
eta hau esan zidan:
322
00:32:17,869 --> 00:32:19,804
"Begira nor dagoen hemen!"
323
00:32:19,837 --> 00:32:22,307
"Nire disko guztietan
nahi zaitut".
324
00:32:26,511 --> 00:32:29,948
Bat-batean, James Taylor
agertzen zen pasilloan…
325
00:32:30,315 --> 00:32:34,352
…edo Carole atera, eta esaten
zizun: "Zatoz nirekin kantatzera".
326
00:32:40,658 --> 00:32:43,461
Hau nire bigarren etxea da.
327
00:32:54,639 --> 00:32:56,407
A zer estudioa!
328
00:32:57,141 --> 00:33:00,078
A zer une ederrak
pasatu ditugun hemen!
329
00:33:06,351 --> 00:33:08,252
Gau berandua zen…
330
00:33:08,553 --> 00:33:11,489
…eta niri
haurdunaldia sumatzen zitzaidan.
331
00:33:11,823 --> 00:33:14,826
Kizkurgailuak ilean jarrita,
ohera nindoan…
332
00:33:14,826 --> 00:33:15,727
…eta telefonoak jo zuen:
333
00:33:15,760 --> 00:33:22,033
"Merry, talde bat dago hirian,
Rolling auskalo zer".
334
00:33:22,066 --> 00:33:27,238
"Ingalaterrakoak dira eta norbait
behar dute haiekin kantatzeko".
335
00:33:27,372 --> 00:33:30,842
Bila etorri zitzaizkidanean,
zetazko pijama jantzita nuen…
336
00:33:31,042 --> 00:33:34,879
…eta bisoizko beroki bat
eta Chanel zapi bat buruan.
337
00:33:35,446 --> 00:33:40,551
"Bortxaketa, hilketa"
neska batek kantatzea nahi genuen.
338
00:33:40,852 --> 00:33:42,020
Gauaren erdian zen…
339
00:33:42,387 --> 00:33:45,456
…eta zati hori emakume batek
kantatzea nahi genuen.
340
00:33:45,923 --> 00:33:49,293
Ez nuen ezagutzen. Adamek deitu
zion. Kizkurgailuak zekartzan…
341
00:33:49,293 --> 00:33:53,731
…ohetik atera berria.
Letra gogor samarra zen.
342
00:33:53,731 --> 00:33:57,068
"Zer da hau?"
pentsatu nuen.
343
00:33:57,535 --> 00:34:01,305
"Bortxaketa, hilketa,
tiro bateko distantzia hutsetik".
344
00:34:01,305 --> 00:34:06,110
"Gimme Shelter" kantatzen
hasi nintzen, Mickekin.
345
00:34:06,244 --> 00:34:07,745
Nirekin kantari ari zen…
346
00:34:07,745 --> 00:34:10,681
…bere nortasunarekin,
eta horixe behar genuen guk.
347
00:34:20,992 --> 00:34:25,096
Gustatzen zitzaidan
berak kantatu ahal izatea…
348
00:34:25,096 --> 00:34:27,098
…Merry izaten utzi zioten.
349
00:34:27,098 --> 00:34:29,333
Ez zuen ezkutatu beharrik.
350
00:34:29,333 --> 00:34:32,170
"-Beste bat grabatuko dugu?
-Bai, noski".
351
00:34:32,170 --> 00:34:34,572
Pare bat aldiz kantatu zuen.
352
00:34:34,672 --> 00:34:36,240
Pentsatu nuen neure artean:
353
00:34:36,274 --> 00:34:40,545
"Berriz kantatuko dut, eta
lehertu beharrean utziko ditut".
354
00:34:42,180 --> 00:34:46,818
Barrura sartu, eta
pasarte hori kantatu nuen:
355
00:34:46,851 --> 00:34:49,654
"Bortxaketa, hilketa,
tiro bateko distantzia hutsetik".
356
00:34:49,654 --> 00:34:51,956
Eta beste oktaba bat
igo nuen.
357
00:35:22,520 --> 00:35:24,655
"Goizeko 2etan
grabatzen dituzu horrelakoak…
358
00:35:24,689 --> 00:35:27,525
…eta biharamunean
ikusten duzu zer ona den.
359
00:35:27,692 --> 00:35:28,893
Bai!
360
00:35:29,193 --> 00:35:31,129
Eta txaloak?
361
00:35:31,562 --> 00:35:34,966
Eutsian kantatu behar genuela
esaten ziguten denek…
362
00:35:34,966 --> 00:35:39,570
…baina rocka iritsi, eta esan
ziguten: "Zuen erara nahi dugu"…
363
00:35:39,804 --> 00:35:41,639
…eta salbatu egin gintuzten.
364
00:35:42,173 --> 00:35:45,176
Bizia salbatu ziguten.
365
00:35:54,485 --> 00:35:59,056
Lisa,
entsaiatu dezagun hori.
366
00:35:59,724 --> 00:36:02,193
Kodatik aurrera.
367
00:36:03,161 --> 00:36:05,329
Vinnie, kodatik.
368
00:36:44,735 --> 00:36:46,404
"The Hounds of Winter"
kantuan…
369
00:36:46,404 --> 00:36:48,973
…esan nion Lisari
kanta zezala zerbait…
370
00:36:49,040 --> 00:36:53,277
…bakardadea
gogoraraziko zuena.
371
00:36:55,980 --> 00:37:02,920
Eta harritu egin ninduen ahots
zoragarri, mamu itxurako horrekin.
372
00:37:02,954 --> 00:37:07,425
Elkarrekin jotzen genuenean,
hori egiteko eskatzen nion.
373
00:37:10,828 --> 00:37:13,664
Lisa,
pixka bat gehiago kanta dezakezu?
374
00:37:15,233 --> 00:37:19,303
Amua irensten duzu,
eta pixkanaka ateratzen dizute.
375
00:37:24,275 --> 00:37:27,245
Oso harro nago
nire taldeaz.
376
00:37:27,311 --> 00:37:31,916
Haiei dakitena egiten uztea da
nire atseginik handiena.
377
00:37:31,949 --> 00:37:35,186
Kantu horretan
badago zati bat…
378
00:37:35,519 --> 00:37:37,321
…eta Stingek hau esaten du:
379
00:37:37,521 --> 00:37:41,092
"Jarriozue argia
eta utziozue barrena husten".
380
00:38:25,469 --> 00:38:28,072
Ahotsa indarrez dario.
381
00:38:28,172 --> 00:38:31,676
Nire ustez, izar bat da.
382
00:38:32,076 --> 00:38:34,178
Izar bat da.
383
00:38:41,185 --> 00:38:47,525
Gogo osoz kantatzen du, eta zerbait
traszendentala gertatzen da.
384
00:38:54,198 --> 00:38:57,201
Luma txiki bat bezalakoa zara.
385
00:38:58,069 --> 00:39:01,872
Norbaitek hau egin…
eta joan egiten zara.
386
00:39:07,278 --> 00:39:12,216
Bazoaz eta badakizu ez zarela
eroriko, leun lurreratuko zara.
387
00:39:12,350 --> 00:39:14,952
Nik horrela sentitzen dut.
388
00:39:20,691 --> 00:39:24,428
Ahotsa da gizakiaren
adierazpiderik garbiena.
389
00:39:24,528 --> 00:39:28,899
Ez dago ezer zure arimaren,
abileziaren eta gorputzaren artean.
390
00:39:28,933 --> 00:39:33,137
Ez zara tronpeta edo saxo baten
atzean ezkutatzen. Aratza da.
391
00:39:33,137 --> 00:39:37,641
Horregatik da hain hunkigarria,
arriskuan jartzen zarelako.
392
00:39:43,147 --> 00:39:45,316
Barkatu nahaspila.
393
00:39:45,583 --> 00:39:48,285
Zer nahaspilatuta dagoen hau!
394
00:39:50,087 --> 00:39:53,824
Hauek zintzilikatu gabeko
urrezko diskoak dira.
395
00:39:54,492 --> 00:39:57,962
Eta hau Tina Turnerren
birako opari bat.
396
00:39:58,462 --> 00:40:02,299
Hau Luther Vandrossen
aspaldiko poster bat da.
397
00:40:02,299 --> 00:40:04,902
Bira haren ondoren
ezagutu nuen Luther.
398
00:40:04,935 --> 00:40:08,072
Berarekin entzunaldia egitean,
gelan sartu nintzen…
399
00:40:08,072 --> 00:40:09,907
…eta bera
pianoan eserita zegoen…
400
00:40:09,940 --> 00:40:13,611
…kaxa bat oilasko erre ondoan.
401
00:40:13,644 --> 00:40:16,113
Barrez hasi nintzen
zirraragatik.
402
00:40:21,318 --> 00:40:23,087
Berak hau esaten zidan:
403
00:40:26,590 --> 00:40:28,426
"Kantaidazu hau".
404
00:40:28,459 --> 00:40:30,928
Nik zerbait kantatu,
eta berak…
405
00:40:30,928 --> 00:40:34,398
"Ederki, aire gehiagorekin
kanta ezazu orain".
406
00:40:35,199 --> 00:40:38,536
Eta nik:
"Aire gehiagorekin? Ederki".
407
00:40:38,536 --> 00:40:42,540
Inork ez zituen
ñabardura horiek kontuan hartzen.
408
00:40:42,673 --> 00:40:45,109
Garrantzi handia ematen zion
arnasketari eta aireari.
409
00:40:45,109 --> 00:40:46,310
Horrela bukatzen zuen.
410
00:40:50,748 --> 00:40:52,049
Bat, bi.
411
00:40:55,319 --> 00:40:58,255
Atzo bezala atera zaizue,
nota aldatu nuen arren.
412
00:40:58,689 --> 00:41:02,393
-Aldatu egin zuen, bai.
-Gora igo nuen.
413
00:41:02,460 --> 00:41:04,995
John Gleenen ondora.
414
00:41:06,130 --> 00:41:08,165
Kantu-proba bukatu ondoren,
hau esan zidan:
415
00:41:08,399 --> 00:41:11,535
"Dantzatzen baldin badakizu,
lana zurea da".
416
00:41:11,836 --> 00:41:14,004
Eta nik: "Bai, bai".
417
00:41:15,773 --> 00:41:18,676
Ahate zorabiatu bat
bezala dantzatzen dut eta!
418
00:41:18,843 --> 00:41:22,480
Lisa, prest zaude?
419
00:41:22,480 --> 00:41:24,815
Ondo ematen du,
egizu bi aldiz.
420
00:41:25,483 --> 00:41:28,752
-Esadazu prest al zauden.
-Bai.
421
00:41:29,086 --> 00:41:31,255
Berriz esadazu.
422
00:41:33,023 --> 00:41:36,594
Bazekien
gugandik onena nola atera…
423
00:41:36,594 --> 00:41:41,332
…harribitxi eder bat egiteko.
424
00:41:44,235 --> 00:41:47,738
Txikitan, diskoak
erosten nituenean…
425
00:41:47,872 --> 00:41:50,574
…The Shirelles, Aretha Franklin
edo Dionne Warwick-enak…
426
00:41:50,574 --> 00:41:54,912
…atentzioa ematen zidan lehenengo
gauzetako bat koruen ahotsak ziren.
427
00:41:55,012 --> 00:41:58,015
Eta hala gertatzen zait
orain ere.
428
00:41:58,015 --> 00:41:59,950
Luther korista izan zen…
429
00:41:59,950 --> 00:42:02,086
…eta irrati-sintoniak
kantatu zituen New Yorken.
430
00:42:02,119 --> 00:42:06,690
Oso astuna zen eta hiru piezatako
trajeak janzten zituen.
431
00:42:06,790 --> 00:42:10,294
Zerri bat bezala izerditzen zen,
eta aingeru bat bezala kantatzen.
432
00:42:10,361 --> 00:42:13,964
Filadelfian ezagutu nuen
Luther Vandross.
433
00:42:14,532 --> 00:42:17,735
David Bowiek
1973an gonbidatu ninduen…
434
00:42:18,302 --> 00:42:22,306
…"Young Americans"
bere grabazioa entzutera.
435
00:42:22,406 --> 00:42:25,643
Bi kantu hartu zizkidan
nire disko bakarretik.
436
00:42:26,110 --> 00:42:30,381
Ni oso urduri nengoen. Autobus bat
hartu nuen Filadelfiara.
437
00:42:30,381 --> 00:42:33,450
Estudiora joan, eta David
eta taldea ezagutu nituen.
438
00:42:33,450 --> 00:42:35,920
Luther Vandross
koristetako bat zen…
439
00:42:35,920 --> 00:42:38,989
…David Bowieren
Young Americans taldean.
440
00:42:39,290 --> 00:42:41,191
Errepika dezagun hau.
441
00:42:46,230 --> 00:42:47,998
Ederki. Horrela, ondo.
442
00:42:47,998 --> 00:42:50,634
Hurrengoa.
Horrela egin behar dut.
443
00:42:51,502 --> 00:42:53,771
Young Americans
disko bikaina da.
444
00:42:53,837 --> 00:42:57,675
David Bowieren
diskorik "soul"ena zen…
445
00:42:57,775 --> 00:43:01,812
…eta elizan ikasitako ahotsak
erabili zituen horretarako…
446
00:43:01,812 --> 00:43:05,282
…mundu oso bat
baitakarte berekin.
447
00:43:18,028 --> 00:43:23,100
Koristaren zereginak musikarekin
berarekin eboluzionatzen du.
448
00:43:23,267 --> 00:43:27,371
Musika konplexuagoa, aberatsagoa
eta interesgarriagoa bihurtu zen…
449
00:43:27,438 --> 00:43:30,841
…1970 inguruan. Eta koruak ere
sofistikatu egin ziren.
450
00:43:30,941 --> 00:43:35,245
Hura ahotsa baino gehiago zen,
hura musika zen.
451
00:43:42,186 --> 00:43:45,489
Azkenean kantatzen duzu
koruen zatia…
452
00:43:45,489 --> 00:43:48,392
…kantariaren zatia bezainbat.
453
00:44:23,093 --> 00:44:27,064
Pop musikaren historian
pentsatzen baduzu…
454
00:44:27,231 --> 00:44:30,401
…pasarterik oroituenak,
jendeak kantatzen dituenak…
455
00:44:30,601 --> 00:44:33,337
…gureak izaten dira.
456
00:44:33,337 --> 00:44:38,042
Hori egiten baikenuen diskoetan,
pasarterik gogoraerrazenak kantatu.
457
00:44:55,392 --> 00:45:00,397
Bangladesehen aldeko
kontzertua, 1971
458
00:45:02,566 --> 00:45:07,137
Emanaldi hura
kosmikoa izan zen.
459
00:45:08,539 --> 00:45:13,744
Zuzenean bizi izan bazenu,
hilobiraino joango da zurekin.
460
00:45:25,055 --> 00:45:27,758
Claudia Lennear
oso agerian gelditu zen han.
461
00:45:27,791 --> 00:45:32,963
Eta hurrengo aukera handia
Rolling Stonesek eman zioten.
462
00:45:33,497 --> 00:45:38,302
Claudia Lenner
Ikettes nesken artean beroena zen.
463
00:45:38,602 --> 00:45:42,439
Bero-bero dantzatzen zuen,
eta neska ederra zen.
464
00:45:43,240 --> 00:45:46,410
Bazeuden neska gazte batzuk
koristen artean…
465
00:45:46,443 --> 00:45:50,347
…taldearen buruarengana
berehala hurbildu nahi zutenak.
466
00:45:51,882 --> 00:45:55,719
Mickek eta nik
oso harreman berezia izan genuen.
467
00:45:55,953 --> 00:46:00,324
Oso ondo pasatzen genuen.
Oso ondo!
468
00:46:00,357 --> 00:46:04,328
Tontakeriak egiten,
elkarren arropak trukatzen…
469
00:46:04,361 --> 00:46:06,363
Horrelako erokeriak.
470
00:46:09,933 --> 00:46:15,472
Mickek mutil gaiztoaren irudia zuen
eta Davidek, itxura androginoa.
471
00:46:15,839 --> 00:46:19,610
Baina biak oso atseginak ziren.
472
00:46:19,610 --> 00:46:23,614
Uste dut oso ondo pasatu zuela.
Hala zirudien, behintzat.
473
00:46:37,461 --> 00:46:40,531
Garai hartan
gauza asko gertatzen ari ziren:
474
00:46:40,564 --> 00:46:43,300
Eskubide zibilen aldeko borroka,
gerra…
475
00:46:43,300 --> 00:46:46,470
Mugimendu politiko handia
zegoen arren…
476
00:46:46,470 --> 00:46:49,807
…horretatik urrun samar
bizi ginen gu.
477
00:46:49,807 --> 00:46:54,211
Biran zenbiltzanean
konturatzen zinen horretaz.
478
00:46:54,311 --> 00:46:57,014
Joaten zinen lekuetan,
hitz egiten zenuen jendearengan…
479
00:46:57,047 --> 00:47:02,019
…politikan eta kulturan
gertatzen ari zenaz jabetzen zinen.
480
00:47:05,489 --> 00:47:06,223
Bitxia zen.
481
00:47:06,323 --> 00:47:10,360
Alaia zen, musikaren aldetik,
baina tristea, aldi berean.
482
00:47:10,360 --> 00:47:12,996
1, 2, 3.
483
00:47:20,704 --> 00:47:23,006
Clydie Kingek
saio baterako deitu zidan.
484
00:47:23,040 --> 00:47:25,843
"Lyniyrd Skynyrd deitzen diren
batzuekin kantatzeko da".
485
00:47:25,876 --> 00:47:27,611
"Benetan?"
486
00:47:27,678 --> 00:47:32,516
"Bai, Sweet Home Alabama
grabatu nahi dute".
487
00:47:32,549 --> 00:47:37,454
"Nik ez dut
Alabamaz kantatu nahi".
488
00:47:55,439 --> 00:47:59,943
Une hartan, Black Power-ek
eskatu zion jendeari…
489
00:48:00,043 --> 00:48:04,047
…beren ideien arabera
definitzeko beren buruak…
490
00:48:04,281 --> 00:48:07,284
…eta ez eskatzen zitzaien
jokabidearen arabera.
491
00:48:07,417 --> 00:48:11,455
Berdin zitzaigun txuriak gure
jarrerarekin haserretzen baziren.
492
00:48:17,594 --> 00:48:21,665
Senarrak nik baino 19 urte
gehiago zituen, eta esan zidan:
493
00:48:21,732 --> 00:48:24,635
"Sweet Home Alabama
kantatu behar duzu".
494
00:48:24,735 --> 00:48:29,139
"-Zergatik?
-Aurrerago ulertuko duzu".
495
00:48:29,239 --> 00:48:34,011
"Orain ez duzu ulertzen,
gazteegia zarelako".
496
00:48:44,688 --> 00:48:48,759
Hori egiten genuen:
bizi, unean-unean bizi…
497
00:48:48,759 --> 00:48:50,494
…emozioa bizi, sortu…
498
00:48:50,494 --> 00:48:53,430
Hura masaileko bat zen.
499
00:48:53,463 --> 00:48:56,466
"Alabama, etxe goxoa?"
Etxe goxoa, baita zera ere!
500
00:48:59,202 --> 00:49:03,674
Baina kantatu egin genuen,
hala ere. Eta primeran kantatu!
501
00:49:13,884 --> 00:49:20,090
Aukera ematen baziguten, gure
balioa frogatzeko prest geunden.
502
00:49:20,157 --> 00:49:21,959
Hainbesteraino,
non aurrerago…
503
00:49:21,959 --> 00:49:24,294
…kantua zer zen
definitzen hasi zirenean…
504
00:49:24,294 --> 00:49:29,232
…koristen hots aldatzailean
oinarritu baitziren.
505
00:49:37,140 --> 00:49:43,013
Beltzen eskubideen alde
borrokatzeko nire modua…
506
00:49:43,647 --> 00:49:47,184
…musika izan zen.
507
00:49:49,386 --> 00:49:50,821
Hori azken bertsoa da.
508
00:50:39,569 --> 00:50:41,705
Koroak zituen
edozein kantu…
509
00:50:41,905 --> 00:50:44,107
…edo nik grabatu nuen
beste neska batzuekin…
510
00:50:44,107 --> 00:50:45,876
…edo Waters familiak
grabatu zuen.
511
00:50:45,876 --> 00:50:50,213
Estudiora sartzean pentsatzen
genuen: "Kantu hau kantatuko dugu!"
512
00:50:50,280 --> 00:50:54,384
Eta ahalik eta hobekiena kantatzen
genuen beti, gurea balitz bezala.
513
00:50:55,085 --> 00:50:59,056
Patti LaBelle-rekin
"You Are My Friend".
514
00:50:59,156 --> 00:51:01,124
"The Bad Girls" diskoa.
515
00:51:09,499 --> 00:51:11,735
Hor marka guztiak
hautsi genituen.
516
00:51:12,235 --> 00:51:13,437
Whitney Houston.
517
00:51:13,503 --> 00:51:16,139
Whitney Houston,
"The Greatest Love of All".
518
00:51:16,840 --> 00:51:18,809
Eta Disneyren pertsonaiak.
519
00:51:18,975 --> 00:51:21,411
Disneylandera joan,
eta gure ahotsak hor daude.
520
00:51:21,978 --> 00:51:23,847
Lehoi erregea.
521
00:51:30,854 --> 00:51:32,289
"Growing Pains".
522
00:51:35,759 --> 00:51:39,696
Historiako diskorik salduena:
Michael Jacksonen "Thriller".
523
00:51:44,634 --> 00:51:47,337
Eta diru gehien bildutako filma:
"Avatar".
524
00:51:47,437 --> 00:51:49,706
Txori-garrasi batzuk
egin genituen hor.
525
00:51:52,542 --> 00:51:54,778
Horrelakoak.
Gauza desberdinak.
526
00:51:55,145 --> 00:51:59,316
Baina horrek guztiak ez zigun utzi
geure diskoak grabatzen.
527
00:51:59,483 --> 00:52:01,852
Eta lehen, bai.
528
00:52:02,319 --> 00:52:08,158
"Uuu, aaa" kantatzea
dibertigarria da pixka baterako.
529
00:52:08,158 --> 00:52:09,659
Baina ez litzaidake gustatuko
beti hori egitea.
530
00:52:17,534 --> 00:52:22,239
Darlene Love eta The Blossoms
Tom Jonesekin, 1971n.
531
00:52:36,319 --> 00:52:39,356
Phil Spector ospetsu egiten
hasi zenean, ni ere bai.
532
00:52:39,389 --> 00:52:44,060
Rockeko jendeak,
Brucek, Elton Johnek edo Steviek…
533
00:52:44,194 --> 00:52:47,998
…neska kantari hura nor zen
jakin nahi zuen.
534
00:52:49,499 --> 00:52:53,770
Inolako zalantzarik gabe,
kantari bakarlari bat da.
535
00:52:53,837 --> 00:52:59,242
Ahots hura sumatu orduko,
ezin zinen harengandik bereizi.
536
00:53:08,852 --> 00:53:13,623
Beraz, bakarlari gisa kantatzeko
gogoa areagotu egin zitzaidan.
537
00:53:17,861 --> 00:53:22,065
Barkarlari izateko,
taldea utzi beharko nuen.
538
00:53:22,098 --> 00:53:26,937
Koroak kantatzea nire proiekturako
entsaio bat zen.
539
00:53:28,071 --> 00:53:32,042
Merry Claytonek bezala
kantatu nahi nuen.
540
00:53:32,976 --> 00:53:37,280
Jende askoren aurrean
nire kantuak kantatu.
541
00:53:37,380 --> 00:53:39,683
Eta Jainkoak
Lou Adler bidali zidan.
542
00:53:46,056 --> 00:53:50,894
Merryk bakarlaria izan nahi zuen,
izarra.
543
00:53:52,128 --> 00:53:55,932
Agertokira ateratzen zenean,
jendea zutik jartzen zitzaion.
544
00:53:55,966 --> 00:53:59,836
Horrelako zerbait
inoiz entzun izan ez balute bezala.
545
00:54:10,580 --> 00:54:14,684
Nire proiektua izan nuenean,
aurrera jo nuen bete-betean.
546
00:54:32,702 --> 00:54:38,541
Hiru disko bikain egin zituen.
Aretha Franklin bezain ona zen.
547
00:54:48,652 --> 00:54:53,023
Louk eta AMk
promozio-lan bikaina egin zuten.
548
00:54:53,823 --> 00:54:57,994
Behar duzun lehen gauza "hiltzeko
sena" da, hori benetan nahi izatea.
549
00:54:58,028 --> 00:55:02,365
Merry Claytonek sen hori zuen. Ez
dakit zergatik ez zen izarra izan.
550
00:55:22,319 --> 00:55:28,158
Ahalegin guztiak egin genituen,
baina ez zuen arrakasta izan.
551
00:55:30,160 --> 00:55:33,330
Industria kontrolatuta zegoen,
arauak zeuden.
552
00:55:33,496 --> 00:55:37,200
Bera gospel-kantaria zen
eta Aretha bakarra zegoen.
553
00:55:37,200 --> 00:55:39,402
Hala nahi zuten
garai hartan.
554
00:55:39,402 --> 00:55:42,505
Aretha bakarra,
Diana Ross bakarra.
555
00:55:50,347 --> 00:55:53,049
Bai,
frustratu egin nintzen.
556
00:55:53,516 --> 00:55:57,420
Ez dira disko gehiago saldu?
Zer ari gara gaizki egiten?
557
00:55:59,723 --> 00:56:05,829
Uste nuen bihotz osoz eta gogo onez
arituz gero…
558
00:56:06,196 --> 00:56:09,566
…automatikoki
izar bat izango nintzela.
559
00:56:20,176 --> 00:56:27,517
Koristek eta bakarlariek
desberdintasun bakarra dute…
560
00:56:27,550 --> 00:56:29,853
…ematen zaien materiala…
561
00:56:29,919 --> 00:56:34,391
…eta produktoreekin
lan egiteko modua.
562
00:56:42,899 --> 00:56:44,234
1970eko hamarraldiaren erdian…
563
00:56:44,234 --> 00:56:48,805
…Darlene Lovek Phil Spectorrekiko
kontratua bukatu zuen.
564
00:56:48,905 --> 00:56:50,640
Gamble and Huff-ekin
sinatu nuen.
565
00:56:50,707 --> 00:56:53,476
Garai hartako
indartsuenetakoak ziren.
566
00:56:53,476 --> 00:56:56,746
Nire karrera indar handia
hartzeko zorian zegoela esan nien…
567
00:56:57,080 --> 00:57:00,049
…eta haiek ere
atea itxi zidaten.
568
00:57:02,886 --> 00:57:07,624
Handik aste gutxira, Phil Spectorri
saldu zioten berriz kontratua…
569
00:57:07,757 --> 00:57:11,294
…eta amesgaiztoak
berdin jarraitu zuen.
570
00:57:11,995 --> 00:57:15,598
Beste Phil Spector bat zen.
Beatlesekin lan egiten zuen…
571
00:57:15,632 --> 00:57:18,935
…izar handi bat zen,
eta hala jokatzen zuen.
572
00:57:18,968 --> 00:57:22,439
Nirekin ere bai, noski,
ni ez bainintzen inor.
573
00:57:23,440 --> 00:57:27,277
Nazkatu egin nintzen eta esan nion:
"Badakizu zer, hor konpon!"
574
00:57:27,277 --> 00:57:32,081
Entzungailuak aulkian utzi,
berokia jantzi…
575
00:57:32,115 --> 00:57:35,285
…eta estudiotik
alde egin nuen.
576
00:57:35,452 --> 00:57:39,689
Ez nuen Phil Spector
20 urtez ikusi.
577
00:57:40,657 --> 00:57:44,661
Kantari askok garai hartan
utzi zuten musikaren negozioa.
578
00:57:44,661 --> 00:57:48,465
Kantaria hainbat konturen mende
zegoen: kantu-idazlearen mende…
579
00:57:48,465 --> 00:57:51,034
…bere ahotsa ezagutaraziko zuen
norbaiten mende…
580
00:57:51,100 --> 00:57:53,703
…konponketak egingo zizkion
norbaiten mende…
581
00:57:53,770 --> 00:57:56,172
Gauza horien guztien mende.
582
00:57:56,473 --> 00:57:59,843
Jende asko ezagutzen dut
izugarrizko ahotsekin…
583
00:57:59,943 --> 00:58:04,380
Baina ez baduzu inor aurkitzen
zu nor zaren ulertuko dizuna…
584
00:58:04,481 --> 00:58:09,486
…kantari ona izango zara, baina
ez duzu hurrengo pausoa egingo.
585
00:58:09,486 --> 00:58:12,522
Kantari on pila dago.
586
00:58:20,897 --> 00:58:25,635
Ez dago garantiarik
industria honetan.
587
00:58:30,673 --> 00:58:34,177
Hainbat aldiz eskaini zidaten
bakarrik kantatzeko aukera.
588
00:58:34,210 --> 00:58:37,213
Azkenean,
Warner Brothers-ekin sinatu nuen.
589
00:58:37,313 --> 00:58:39,883
Estudio hura itzela zen!
590
00:58:39,916 --> 00:58:45,255
Harrigarria zen.
Harrigarria!
591
00:58:47,857 --> 00:58:50,093
Zer harrera izan zuen diskoak?
592
00:58:50,994 --> 00:58:53,396
Oso ona, ez.
593
00:58:59,903 --> 00:59:03,072
Iragarkietan
zure izena agertzen denean…
594
00:59:03,072 --> 00:59:05,575
…presioa ikaragarria
izaten da, eta batzuetan…
595
00:59:05,608 --> 00:59:09,212
…arazoak
sortzen dizkizu zeure bizitzan.
596
00:59:19,455 --> 00:59:25,728
Kontratu bat nuen bakarlari gisa,
baina apal batean eduki ninduten.
597
00:59:26,062 --> 00:59:28,798
Motown-en nengoen,
baina ez nengoen han.
598
00:59:29,065 --> 00:59:33,970
Ez da erraza. Gauza asko
gertatzen dira jendearen artean.
599
00:59:36,806 --> 00:59:41,878
Alaba hazi behar nuen,
taldea mantendu behar nuen.
600
00:59:42,045 --> 00:59:44,614
Hura eromena zen.
601
00:59:55,725 --> 00:59:59,963
Entzuleen oihuek
sorrarazten dizuten sentimendua…
602
01:00:00,129 --> 01:00:03,399
…ezin duzu
bizitzan beti bilatu…
603
01:00:03,399 --> 01:00:05,301
…bestela,
lur joko duzu.
604
01:00:08,938 --> 01:00:11,774
Musika ez zen jadanik ardatza.
605
01:00:13,710 --> 01:00:17,046
Alaba anaiaren etxera bidali
behar izan nuen…
606
01:00:17,113 --> 01:00:20,817
…eta bizimodua nonahi atera,
gasaren faktura ordaintzeko.
607
01:00:26,623 --> 01:00:31,194
Disko bat atera zuen
eta ez nuen gehiago Claudia ikusi.
608
01:00:32,261 --> 01:00:34,864
"Mila esker eta gabon"
esan zuen.
609
01:00:38,434 --> 01:00:43,139
Kontratu pila iritsiko zitzaidala
uste nuen, baina, ez.
610
01:00:43,840 --> 01:00:46,542
Gizenegia zara,
zaharregia zara.
611
01:00:47,777 --> 01:00:51,814
Beste ogibide bat
bilatu behar zenuke.
612
01:00:55,051 --> 01:00:58,988
Eta, horren ondoren,
infernua.
613
01:01:02,725 --> 01:01:07,964
Ospea izan banu eta
milioika dolar irabazi izan banitu…
614
01:01:08,231 --> 01:01:12,068
…ez nintzateke aulki honetan
zurekin berriketan egongo.
615
01:01:12,135 --> 01:01:15,571
Gaindosiaz nonbaiten
hilko nintzen eta.
616
01:01:28,918 --> 01:01:33,856
Norgehiagoka ez da berdindua.
Bizi osoa behar da hori ulertzeko.
617
01:01:33,923 --> 01:01:37,093
Ez da bidezkoa,
ez da talentu-kontua…
618
01:01:37,727 --> 01:01:42,165
Zer-nolakoengatik da,
suerteagatik da, halabeharragatik…
619
01:01:42,165 --> 01:01:44,033
Ez dakit zergatik den.
620
01:01:44,033 --> 01:01:47,870
Baina onenek ere aurre egin
behar izaten diote horri.
621
01:01:58,081 --> 01:02:01,784
Michaelekin lan egitea
inspirazio handia izan zitzaidan.
622
01:02:01,851 --> 01:02:06,622
Ametsak betetzea
gauza ederra zen.
623
01:02:20,770 --> 01:02:24,640
Koristei halako batean
gertatzen zaiena adierazten du.
624
01:02:24,807 --> 01:02:27,276
Badakit
bakarlari gisa kantatu nahi zuela.
625
01:02:30,913 --> 01:02:35,284
Michaelen lagunei entzuna diet
bera zoratzen zegoela Judithekin.
626
01:02:35,318 --> 01:02:37,620
Eta horregatik
zeukan lan hura.
627
01:02:37,653 --> 01:02:43,426
Gogo beroz ari ginen denok
ikuskizun hura prestatzen.
628
01:02:43,626 --> 01:02:45,428
Ezin dut hori egin.
629
01:02:45,461 --> 01:02:48,498
Ondo ari zara,
baina ahotsa zaindu behar dut.
630
01:02:52,301 --> 01:02:56,239
Behin, entsaiorako bidean,
berria entzun genuen.
631
01:02:56,239 --> 01:03:00,109
Eta pentsatu genuen:
"Txantxa izango da. Ez da posible".
632
01:03:04,280 --> 01:03:07,583
Hura izugarrizko shocka izan zen.
633
01:03:07,583 --> 01:03:11,988
Ikuskizuna prestatzen ari ginen,
eta, bat-batean, hil egin zen.
634
01:03:15,925 --> 01:03:18,694
Negar egin nuen
agur-ekitaldian…
635
01:03:18,694 --> 01:03:22,298
…eta ez negoen emozionalki
kantatzeko moduan…
636
01:03:22,298 --> 01:03:25,535
…baina ez zen
hain sentipen arraroa…
637
01:03:25,535 --> 01:03:31,707
…elizan egotea bezala baitzen.
Hori sentitu nuen han.
638
01:03:31,808 --> 01:03:36,646
Ez nintzen konturatu milioika
lagunek hura ikusiko zutenik.
639
01:03:37,814 --> 01:03:39,715
Izar bat jaio da.
640
01:03:41,050 --> 01:03:43,119
Judith, mila esker
etortzeagatik…
641
01:03:43,152 --> 01:03:49,725
Mundu osoak ikusi zaitu Michaelen
kantu ospetsu bat kantatzen.
642
01:03:50,293 --> 01:03:54,730
Horrelako zerbait
abiapuntua izan liteke hasieran…
643
01:03:54,730 --> 01:03:59,001
…baina oztopo handi bat izan
liteke, ez baduzu hori egin nahi.
644
01:03:59,035 --> 01:04:04,207
Michael Jacksonenaz geroztik,
uko egin nien korista-eskaintzei.
645
01:04:04,240 --> 01:04:11,447
Bai bainekien, hor jarraituz gero,
ezingo nintzela artista izan.
646
01:04:11,514 --> 01:04:13,516
Munduak
bera entzuteko premia du.
647
01:04:13,516 --> 01:04:16,986
Ez nuen nahi
korista soila izan zedin.
648
01:04:17,186 --> 01:04:20,489
Nik hautatu nituen
Elton Johnen birako neskak…
649
01:04:20,489 --> 01:04:23,659
…eta haiek Judith nahi zuten,
Eltoni izugarri gustatzen baitzaio.
650
01:04:23,659 --> 01:04:26,863
Baina Judithek bakarlaria izan
nahi ote zuen erabaki behar zuen…
651
01:04:26,863 --> 01:04:29,565
…eta hor dabil ahaleginean,
kantuak sortzen.
652
01:04:30,733 --> 01:04:35,004
Musikaren industrian,
afroamerikarrok jakin behar dugu…
653
01:04:35,004 --> 01:04:38,074
…zenbat balio dugun.
654
01:04:38,241 --> 01:04:42,078
Jakin behar dugu emakume gisa
garrantzitsuak garela.
655
01:04:42,912 --> 01:04:46,215
Nik uste dut
porrota zera dela…
656
01:04:46,515 --> 01:04:52,421
…emakume batek ez jakitea nor den
eta gutxiagorekin konformatzea.
657
01:04:54,290 --> 01:04:59,695
Aztertu zure balioa.
Gehiago balioko duzu eta.
658
01:05:02,698 --> 01:05:04,433
Ezin nuen lo egin.
659
01:05:04,433 --> 01:05:08,638
Deprimituta nengoenez, gurasoei
deitu nien umeak zaintzeko.
660
01:05:10,239 --> 01:05:13,709
Elizan kantatzen hartzen nuen
garai hartan atseginik handiena.
661
01:05:13,743 --> 01:05:17,613
Han bakarrik kanta nezakeen
orduan.
662
01:05:18,080 --> 01:05:21,484
Diru pixka bat irabazteko
eta bizimodua ateratzeko…
663
01:05:21,584 --> 01:05:24,086
…etxean garbitzen hasi nintzen.
664
01:05:27,123 --> 01:05:29,992
"Darlene Love handia
etxeak garbitzen? Ez da posible!"
665
01:05:30,092 --> 01:05:33,329
"Bai, ba, Darlene Love handia
etxeak garbitzen!"
666
01:05:35,498 --> 01:05:39,802
Eguberri batean andre baten komuna
garbitzen ari nintzen…
667
01:05:46,142 --> 01:05:48,945
…eta "Christmas
Baby Please Come Home"…
668
01:05:48,978 --> 01:05:53,849
…nire eguberri-diskoa irratian,
ni komuna garbitzen ari nintzenean.
669
01:05:59,355 --> 01:06:01,424
Eta orduan esan nion
neure buruari:
670
01:06:01,657 --> 01:06:04,193
"Darlene,
ez zenuke hemen egon behar".
671
01:06:04,460 --> 01:06:06,329
"Kantari egon behar zenuke".
672
01:06:06,329 --> 01:06:10,366
"Mundu osoak
kantari entzun nahi dizu".
673
01:06:15,137 --> 01:06:18,541
Kaliforniatik New Yorkera
aldatu nintzen…
674
01:06:18,607 --> 01:06:21,644
…eta nire karrerak
gora egin zuen.
675
01:06:25,881 --> 01:06:28,985
-Zer moduz zaude?
-Primeran.
676
01:06:29,018 --> 01:06:30,686
-Datorren astean etorriko zara?
-Jakina.
677
01:06:30,720 --> 01:06:32,521
Opor onak pasa.
678
01:06:32,555 --> 01:06:35,124
Harrezkero, beste lan batzuetan ere
hasi nintzen.
679
01:06:35,424 --> 01:06:36,659
"Arma hilgarria", 1987.
680
01:06:36,792 --> 01:06:39,462
Nire burua
ezagutaraztea zen kontua.
681
01:06:39,829 --> 01:06:44,767
Hori egin ez banu, inork ez zukeen
jakingo Darlene Love nor zen.
682
01:06:46,002 --> 01:06:49,405
Gaztetan uste nuen
mundu guztiak kanta zezakeela.
683
01:06:49,505 --> 01:06:53,209
Gero konturatu nintzen
denek ezin zutela ondo kantatu…
684
01:06:53,209 --> 01:06:55,077
…eta horiek dohainak zirela.
685
01:06:55,511 --> 01:06:59,048
Eta munduarekin
banatu behar zirela.
686
01:07:12,528 --> 01:07:15,865
Hauek lagun batek eta nik
atera genituen.
687
01:07:15,931 --> 01:07:19,201
Itxita egon behar zuen,
kremailera hautsi egin zen.
688
01:07:20,903 --> 01:07:23,672
Zin dagizut
hasieran itxita zegoela.
689
01:07:26,342 --> 01:07:28,911
Hona nire Grammya!
690
01:07:29,845 --> 01:07:33,616
Hemen daukat
ez dakitelako zer egin berarekin.
691
01:07:33,716 --> 01:07:35,785
Ez dakit zer egin.
692
01:07:36,919 --> 01:07:38,754
Pasadizo bat
kontatuko dizut.
693
01:07:38,921 --> 01:07:43,826
Nire disko batean bigarren ahotsak
egiten ezagutu zintudan.
694
01:07:44,060 --> 01:07:45,795
"I Know To Make You"
zen diskoaren izena.
695
01:07:50,566 --> 01:07:54,703
Orain industria osoak
ezagutzen du Lisa Fischer.
696
01:07:55,738 --> 01:07:59,075
Ez neukan
diskorik grabatzeko asmorik.
697
01:07:59,308 --> 01:08:03,879
Sortu egin zen.
698
01:08:04,146 --> 01:08:05,948
Suerte handia izan nuen.
699
01:08:20,930 --> 01:08:24,900
Paregabea dela uste dut.
700
01:08:25,101 --> 01:08:27,103
Ez nuen sekula
halakorik ikusi.
701
01:08:36,145 --> 01:08:37,847
Eta Grammya norentzat…
702
01:08:37,913 --> 01:08:40,749
Lisa Fischerrentzat:
"How Can I Ease the Pain".
703
01:08:49,658 --> 01:08:54,964
Mila esker Luther Vandrossi.
Bera gabe hau ezinezkoa zatekeen.
704
01:08:55,197 --> 01:09:00,035
Grammy bat du. Kontratu bat du
Elektra Records-ekin.
705
01:09:02,338 --> 01:09:08,544
Koruak egitea desberdina da,
behar dutena eman behar baitzaie.
706
01:09:08,644 --> 01:09:14,183
Bakarka ari zarenean, zeuk
zer behar duzun jakin behar duzu.
707
01:09:25,327 --> 01:09:29,198
Txalo bero bat
Lisa Fisherri.
708
01:09:40,476 --> 01:09:44,747
Bigarren diskoa
prestatzen ari nintzen…
709
01:09:45,548 --> 01:09:48,184
…ez dakit,
gehiegi luzatu ginen.
710
01:09:48,184 --> 01:09:51,053
Epemuga bat genuen
eta gainditu egin genuen.
711
01:09:52,588 --> 01:09:57,026
Uste dut inork ez zekiela
nirekin zer egin.
712
01:09:57,893 --> 01:10:00,596
Egia esan,
nik ere ez.
713
01:10:00,663 --> 01:10:05,935
Inoiz ez dut ulertu
negozio hau nola dabilen.
714
01:10:08,270 --> 01:10:11,941
Izugarrizko kemena behar da
bakarlaria izateko.
715
01:10:12,007 --> 01:10:14,610
Eta hori egiteko
izugarrizko gogoa ere bai.
716
01:10:16,278 --> 01:10:19,415
Berak ez du inoiz izan
hainbesteko indarrik.
717
01:10:21,116 --> 01:10:22,952
Zera psikologiko bat
dago atzean.
718
01:10:22,952 --> 01:10:27,723
Korista gehienek esango dizute
ez dugula geure burua ondo saltzen.
719
01:10:27,790 --> 01:10:30,793
Joko hori jokatu nahi dutenentzat
da industria.
720
01:10:30,793 --> 01:10:34,296
Eta batzuek ez dute nahi.
721
01:10:36,031 --> 01:10:37,900
Bitxia baldin bada ere…
722
01:10:37,900 --> 01:10:41,904
…kantari bakarlaria bere taldetik
bereizten duen tartea…
723
01:10:41,904 --> 01:10:43,939
…ezin handiagoa da.
724
01:10:44,039 --> 01:10:47,042
Talde baten baitan zaude…
725
01:10:47,042 --> 01:10:52,815
…eta indibidualtasuna sakrifikatu
behar duzu orekaren mesedetan.
726
01:10:52,881 --> 01:10:57,586
Oreka hori,
entzulea liluratzeaz gainera…
727
01:10:57,886 --> 01:11:03,392
…esperientzia eraldatzaile bat da
kantariarentzat ere.
728
01:11:03,392 --> 01:11:07,129
Eta batzuek
hor gelditu nahi izaten dute.
729
01:11:08,664 --> 01:11:12,568
Benetako musikariarentzat, bere
lanak osagai espiritual bat du.
730
01:11:12,601 --> 01:11:16,138
Ez du zerikusirik
arrakastarekin.
731
01:11:16,472 --> 01:11:20,776
Musika gehiago da
barne-bidaia bat.
732
01:11:20,843 --> 01:11:24,680
Gainerako arrakasta
tarta gaineko krema da.
733
01:11:26,148 --> 01:11:31,186
Amerikar idoloa izan zaitezke
edo bat-batean izar bihurtu…
734
01:11:31,287 --> 01:11:33,956
…baina jaramonik
egiten ez badiozu…
735
01:11:33,956 --> 01:11:36,592
…horra iristeko egin behar den
lan espiritualari…
736
01:11:36,625 --> 01:11:41,697
…orduan, zure arrakasta
motz geratuko da.
737
01:11:48,971 --> 01:11:52,875
Jendea zera honen guztiaren
bihotza galtzen ari da…
738
01:11:52,875 --> 01:11:58,480
…ez baita hazi
hori ikasteko premiarekin…
739
01:11:58,847 --> 01:12:04,453
…eta ez du gogoeta egiten
ditugun premietan.
740
01:12:14,330 --> 01:12:19,535
Disko baikotzaren aurrekontuan
afinaziorako atal bat dago.
741
01:12:19,902 --> 01:12:22,905
Zenbat ordu behar diren
afinatzeko.
742
01:12:22,905 --> 01:12:26,041
Zer zen galdetu, eta esan zidaten
ahotsak afinatzeko zela.
743
01:12:26,208 --> 01:12:27,910
Zergatik ez dute
afinatuta kantatzen?
744
01:12:27,976 --> 01:12:31,680
"Denbora asko behar da
eta oso gogorra da".
745
01:12:31,680 --> 01:12:35,617
Kantatu, eta gero afinatu.
Barregarria iruditzen zait.
746
01:12:35,684 --> 01:12:38,053
Zuekin
Kylie Minogue.
747
01:12:40,489 --> 01:12:44,226
Gabon guztioi.
Zer moduz?
748
01:12:44,360 --> 01:12:47,763
Kritika handiak egin zizkidaten
pare bat kontzertu emateagatik.
749
01:12:47,863 --> 01:12:50,065
Uste nuen
ez zela inor konturatuko.
750
01:12:50,065 --> 01:12:52,534
Ile leuneko ileorde bat
ere jantzi nuen.
751
01:12:52,968 --> 01:12:56,438
Inork ni ez ezagutzeko.
752
01:12:56,438 --> 01:12:58,273
Baina zaleen tweet batzuk
iritsi zitzaizkidan:
753
01:12:58,674 --> 01:13:04,113
"Nola kanta dezakezu bere atzean
Michaelekin ibili ondoren?"
754
01:13:04,179 --> 01:13:08,550
Oso kritikoak ziren.
Eta ni: "Nola ezagutu naute?"
755
01:13:08,851 --> 01:13:11,920
Trantsizio fase batean nago.
756
01:13:12,087 --> 01:13:15,057
Ez nago eskaintzei
ezetz esateko egoeran.
757
01:13:15,090 --> 01:13:19,862
Hau dena oso garestia da
eta amets handiak ditut.
758
01:13:20,062 --> 01:13:24,400
Beraz, koruak kantatzen
jarraitzen dut.
759
01:13:39,715 --> 01:13:43,919
Banekien Judithek
izugarrizko ahotsa zuela…
760
01:13:43,986 --> 01:13:45,988
…eta elizan kantatu zuela.
761
01:13:46,054 --> 01:13:48,757
Zoragarria zen.
762
01:13:48,891 --> 01:13:52,694
Bere kantuak entzutean,
hau esan nion:
763
01:13:52,995 --> 01:13:54,496
"Urruti iritsiko zara".
764
01:14:02,638 --> 01:14:07,876
Steviek oso aintzat hartzen ditu
nire artista-ahalmenak.
765
01:14:08,844 --> 01:14:14,550
Ohore handia da berarekin
kantatzea, berdin zait zer dioten.
766
01:14:14,817 --> 01:14:17,286
Hau asko
gustatzen bazaizu ere…
767
01:14:17,319 --> 01:14:23,892
…ez utzi zure ametsari
desagertzen nirekin egoteko.
768
01:14:23,892 --> 01:14:26,562
Zeure bidea egin behar duzu.
769
01:14:34,102 --> 01:14:39,041
Jendeak elkarrekin kantatzen
duenean, jendea elkarrekin dago.
770
01:14:39,475 --> 01:14:43,879
Gizakiak hunkitzen du jendea,
ez makinak.
771
01:14:43,946 --> 01:14:47,616
Bihotzez kantatzen duenari
aise igartzen zaio.
772
01:14:47,649 --> 01:14:50,953
Eta korista onak ere
jendea hunkitzen du.
773
01:14:53,522 --> 01:14:57,392
Bost bat urtetan ez zen
koristarik egon diskoetan.
774
01:14:57,493 --> 01:15:01,763
Ez zen entzuten
ez "U" ez "La…
775
01:15:01,830 --> 01:15:04,633
…edo erantzunik,
ezer ez!
776
01:15:09,137 --> 01:15:12,374
Ez dago hainbeste lanik
koristentzat.
777
01:15:12,574 --> 01:15:15,511
Behin baino gehiagotan
deitu izan didate:
778
01:15:15,577 --> 01:15:19,281
"Lanean ari zara?
Niri ez didate deitzen".
779
01:15:26,855 --> 01:15:31,660
Estudio txiki asko dago, eta
ahaideak jartzen dituzte kantari.
780
01:15:31,660 --> 01:15:34,730
Horrela gelditu dira
kantari asko lanik gabe.
781
01:15:49,077 --> 01:15:53,615
90eko urteetan
egitura-aldaketa batzuk izan ziren.
782
01:15:53,882 --> 01:15:59,555
Bukatu ziren 70eko eta 80ko
grabazio-saio handiak.
783
01:16:02,090 --> 01:16:07,296
Inork ez zuen koristarik
ordaindu nahi, ez omen zuten behar.
784
01:16:07,362 --> 01:16:10,132
Hori aurrezten hasi ziren…
785
01:16:10,132 --> 01:16:13,468
…hura ere beren hotsa zela
konturatu gabe.
786
01:16:13,735 --> 01:16:18,607
Horregatik, Joe Jockerrek,
Stonesek, Rod Stewartek, Davidek…
787
01:16:18,607 --> 01:16:21,777
…eta jende zoragarri horrek
beren koristak dauzka.
788
01:16:22,811 --> 01:16:25,714
Korista horiek
behar dituzte.
789
01:16:29,952 --> 01:16:33,055
Ba ote dago
hau mozteko modua?
790
01:16:33,055 --> 01:16:36,959
Zeregin hau eta bizitza
hau uzteko modua?
791
01:16:36,992 --> 01:16:42,731
Penaz hil gabe?
Hori al zen Jonesik onena?
792
01:16:45,601 --> 01:16:49,304
Musikak harrapatzen bazaitu,
zureak egin du.
793
01:16:56,778 --> 01:17:01,116
Harreman bat hastean,
halako energia bat sortzen da.
794
01:17:01,750 --> 01:17:07,122
Bikote ezkondu bat
gelan sartzen ikustea bezala.
795
01:17:08,657 --> 01:17:13,195
Bereizita daude, baina
lotuta dauzkan haria ikusten da.
796
01:17:13,662 --> 01:17:17,432
Nik ez dut inoiz
horrelakorik eduki.
797
01:17:19,534 --> 01:17:22,504
Denena naizela
sentitu izan dut beti.
798
01:17:22,771 --> 01:17:27,209
Nire bihotzaren zati bat,
nire izatearen zati bat…
799
01:17:27,209 --> 01:17:29,444
…mundu guztiarena da.
800
01:17:29,478 --> 01:17:34,383
Batzuetan, seme-alabak dauzkaten
lagunekin edo ezkonduekin hizketan…
801
01:17:34,383 --> 01:17:37,252
…hau pentsatzen dut:
802
01:17:37,252 --> 01:17:42,024
"Nik ere ezkondu egin behar nukeen
eta seme-alabak eduki".
803
01:17:43,959 --> 01:17:48,530
Baina ondo nago.
Oso ondo!
804
01:17:55,170 --> 01:17:57,572
Lisa
izugarri bersatila da.
805
01:17:57,673 --> 01:18:01,410
Hainbeste talentua duenez,
oso zaila da aukeratzea.
806
01:18:01,543 --> 01:18:04,079
"Zer egingo dut,
Rhythm Bluesa?"
807
01:18:04,079 --> 01:18:08,250
"Edo Whitney eta Rayrekin
konparatuko naute?"
808
01:18:08,250 --> 01:18:10,752
"Hobe izango dut
rocka kantatzea?"
809
01:18:11,553 --> 01:18:14,923
Behin Mick Jaggerrek deitu zion
Rolling Stonesekin joateko.
810
01:18:15,457 --> 01:18:18,927
Oso zaila da
horri ezetz esatea.
811
01:18:31,840 --> 01:18:34,710
Asko gustatzen zait
emakumezko ahots bat edukitzea…
812
01:18:34,710 --> 01:18:37,846
…bestela, ni, ni, ni
eta Keith pixka bat gara.
813
01:18:38,046 --> 01:18:42,250
Baina
maskulinitate bera da.
814
01:18:42,284 --> 01:18:48,190
Lisa bezalako norbaitekin,
ahots zeharo berri bat duzu.
815
01:18:57,265 --> 01:18:59,468
Mickek nola kantatzen zuen
erreparatu nion…
816
01:19:00,135 --> 01:19:02,938
…eta modu jakin batean
aritzen ginen…
817
01:19:05,207 --> 01:19:06,742
…han beste inor
ez balego bezala.
818
01:19:06,742 --> 01:19:09,211
Librea zen,
oso modu bitxian.
819
01:19:15,150 --> 01:19:19,254
Bere burua promozionatu behar luke.
Zer ari da Rolling Stonesekin?
820
01:19:19,254 --> 01:19:23,225
Gustura dago horrela,
eta miretsita dauzka.
821
01:19:23,658 --> 01:19:25,460
Ez da tuntuna.
822
01:19:26,027 --> 01:19:29,765
Lisa izan da Rolling Stonesen
emakumezko ahots nagusia…
823
01:19:29,798 --> 01:19:32,601
…1989az gero.
824
01:19:32,934 --> 01:19:37,072
Kalera atera nahi dut, eguzkitako
betaurrekoak jarri behar izan gabe.
825
01:19:37,305 --> 01:19:38,774
Ez dut ezkutatu nahi.
826
01:19:38,774 --> 01:19:42,344
Eta titiak bere lekuan
eraman behar izan gabe.
827
01:19:42,344 --> 01:19:45,347
Ez dut horretarako gogorik.
828
01:19:54,990 --> 01:19:58,460
Batzuek edozer gauza egingo lukete
ospetsuak izateko.
829
01:19:58,660 --> 01:20:03,165
Eta beste batzuek
kantatu baizik ez dute egin nahi.
830
01:20:03,331 --> 01:20:09,037
Leku berezi horretan jendearekin
egotea da axola didana.
831
01:20:09,137 --> 01:20:13,708
Hori da niretzat
gauzarik handiena.
832
01:20:35,130 --> 01:20:38,567
Gauza handi bat egiteko
prestatzen nintzen bakoitzean…
833
01:20:38,633 --> 01:20:40,368
…gauza zoragarri bat egiteko…
834
01:20:40,368 --> 01:20:44,272
…zerbait gertatzen zitzaidan
muga-mugan jartzen ninduena.
835
01:20:45,574 --> 01:20:48,710
Ez duzu nahiko
merkealdikoa dela jakin dezaten.
836
01:20:49,744 --> 01:20:53,481
Egin nuen neure artean: "Jauna,
ez al nuke hau egin behar?"
837
01:20:53,682 --> 01:20:58,353
"Horrela bada,
esadazu eta utzi egingo dut".
838
01:20:58,854 --> 01:21:00,522
Baina ez dit inoiz esan.
839
01:21:00,722 --> 01:21:03,191
-Amen.
-Eskerrik asko, Jauna.
840
01:21:05,527 --> 01:21:08,930
Saiatu naiz lasai egoten,
umila izaten, eder egoten…
841
01:21:08,930 --> 01:21:11,099
…eta nire lana egiten.
842
01:21:13,568 --> 01:21:17,706
Norbaitek esango balizu:
"Hau egin, eta izarra izango zara"…
843
01:21:17,706 --> 01:21:19,708
…mundu guztiak egingo luke hori.
844
01:21:19,774 --> 01:21:24,079
Baina leku xume batetik bazatoz
eta diru pixka bat baldin baduzu…
845
01:21:24,145 --> 01:21:28,950
…eta dena arriskatzeko esaten
badizute, segurantzarik gabe…
846
01:21:28,950 --> 01:21:33,622
…erotuta egon behar duzu
horrelako amets bat izateko.
847
01:21:47,269 --> 01:21:52,340
Bide bat hartu behar izan nuen
eta ez zen musika izan.
848
01:21:52,774 --> 01:21:55,543
"Lo siento"
edo "lo siento mucho"…
849
01:21:56,111 --> 01:22:00,148
…barkamena eskatzeko
erabiltzen da.
850
01:22:00,582 --> 01:22:05,754
10-15 urte daramatzat
espainiera erakusten.
851
01:22:15,730 --> 01:22:18,500
Beti zerbait faltatu izan zait.
852
01:22:22,203 --> 01:22:27,142
Damutzen naiz
eutsi ez izanaz.
853
01:22:27,943 --> 01:22:32,480
Batez ere, nire kideak beren
karreretan aurrera egiten ikustean.
854
01:22:39,621 --> 01:22:42,290
Sekula ez nuen esan
hura ez zela niretzat.
855
01:22:42,324 --> 01:22:44,526
Esan banuen,
gezurra esan nion neure buruari.
856
01:22:44,693 --> 01:22:47,829
Zaletasun handia izan dut beti.
857
01:22:48,096 --> 01:22:49,631
Egin egin behar da.
858
01:22:49,664 --> 01:22:53,168
Tripazorria hiltzeko
modu bakarra izango da eta.
859
01:23:03,144 --> 01:23:06,214
Egin diezaiogun
ongietorri bero bat…
860
01:23:06,648 --> 01:23:09,384
…Judith Hill andereñoari.
861
01:23:21,329 --> 01:23:24,399
Makina batzuek talenturik gabeko
izarrak sortzen dituzte.
862
01:23:24,432 --> 01:23:26,034
Ez dute zuzenean kantatzen.
863
01:23:26,034 --> 01:23:28,336
Gauza bera egin zezaketen
Judithekin…
864
01:23:28,503 --> 01:23:31,673
…baina berea
kontu sakonagoa da.
865
01:23:31,673 --> 01:23:34,743
500 milioi disko saltzea
ez da beti onena.
866
01:23:47,422 --> 01:23:49,524
Talentua baino gehiago da.
867
01:23:49,557 --> 01:23:52,761
Diziplina behar da,
goiz jaikitzea, lan egitea.
868
01:23:56,131 --> 01:24:00,101
Aukera bat ate joka badatorkizu,
ireki atea, eta mugi!
869
01:24:09,277 --> 01:24:11,413
Gaurko garaietan…
870
01:24:11,413 --> 01:24:15,383
…arrakastak ez du zerikusirik
izaten musikarekin.
871
01:24:19,387 --> 01:24:24,159
Baina zure esku duzu
dohain hori perfekzionatzea.
872
01:24:24,559 --> 01:24:26,928
Jar ezazu gogoa
kantu bakoitzean…
873
01:24:27,629 --> 01:24:29,397
…jarri arreta guztia
esaten duzun gauzetan…
874
01:24:30,098 --> 01:24:33,401
…kantatzen ari zaren esperientziak
senti itzazu…
875
01:24:33,802 --> 01:24:36,071
…eta kanta ezazu
bihotz-bihotzez.
876
01:24:41,543 --> 01:24:44,646
Erortzen zaren bakoitzean,
altxa egin behar duzu berriz.
877
01:24:45,747 --> 01:24:48,750
Ez da erraza,
nire adinean, bereziki.
878
01:24:48,783 --> 01:24:52,120
40 urte bete arte
ez nuen bakarkako karrera hasi.
879
01:24:52,554 --> 01:24:57,659
Gaur 25 urte bete ditu
Eguberrietako gure tradizio batek.
880
01:24:57,926 --> 01:25:01,930
Egin diezaiogun ongietorria
Darlene Love paregabeari.
881
01:25:11,806 --> 01:25:16,611
Batzuetan, bizitzan…
882
01:25:17,445 --> 01:25:20,882
…denok mina izaten dugu…
883
01:25:20,982 --> 01:25:25,620
…denok izaten dugu pena.
884
01:25:26,354 --> 01:25:30,391
Baina jakintsuak bagara…
885
01:25:31,926 --> 01:25:34,929
…jakingo dugu…
886
01:25:35,763 --> 01:25:39,267
…beti bihar bat egongo dela.
887
01:25:39,667 --> 01:25:42,670
Berma zaitez nigan…
888
01:25:42,937 --> 01:25:46,141
…indarrak
eskasten zaizkizunean…
889
01:25:46,174 --> 01:25:49,144
…nire adiskidetasuna
izango baituzu.
890
01:25:50,011 --> 01:25:54,649
Aurrera egiten
lagunduko dizut.
891
01:25:54,883 --> 01:25:59,654
Atsegin handia da niretzat
Rockaren Ospe Aretoan sartzea…
892
01:25:59,787 --> 01:26:03,625
…Darlene Love!
893
01:26:15,170 --> 01:26:17,205
Eskerrik asko
rock and roll zaleak.
894
01:26:17,605 --> 01:26:21,910
Ohore handia da
eta zeharo hunkitzen nau…
895
01:26:24,579 --> 01:26:27,815
Gutako askok,
Merry Claytonek edo Watersek…
896
01:26:28,082 --> 01:26:30,351
…sorbaldetatik eutsi izan gaitu.
897
01:26:31,186 --> 01:26:34,289
Amak esan zion emakume bati:
"Alaba Broadwayn daukat".
898
01:26:34,322 --> 01:26:39,027
"-Zer alaba?
-Etxea garbitzen zizuna!"
899
01:26:41,829 --> 01:26:44,332
…indarrak
eskasten zaizkizunean…
900
01:26:44,899 --> 01:26:48,002
…nire adiskidetasuna
izango baituzu…
901
01:26:48,903 --> 01:26:53,441
Aurrera egiten
lagunduko dizut.
902
01:26:54,342 --> 01:26:56,211
Berma zaitez nigan.
903
01:26:56,211 --> 01:26:58,746
Luzaro gabe…
904
01:26:59,681 --> 01:27:04,152
…nik beharko baitut
norbait…
905
01:27:04,219 --> 01:27:07,222
…berarengan bermatzeko.
906
01:27:09,757 --> 01:27:11,459
Artista batzuk
joan-etorri ibiltzen dira…
907
01:27:11,626 --> 01:27:15,029
…baina agertokian
musikari berak ikusten ditut.
908
01:27:15,430 --> 01:27:17,799
Han eustea lortu dutenak…
909
01:27:18,766 --> 01:27:21,102
…eta mitoak dira,
apartak.
910
01:27:21,236 --> 01:27:23,805
Berma zaitez nigan…
911
01:27:24,606 --> 01:27:28,076
…indarrak
eskasten zaizkizunean…
912
01:27:28,076 --> 01:27:32,247
…nire adiskidetasuna
izango baituzu.
913
01:27:33,748 --> 01:27:37,252
Aurrera egiten
lagunduko dizut.
914
01:27:37,252 --> 01:27:40,922
Koruak kantatzeak
nire burua aurkitzen lagundu dit.
915
01:27:41,256 --> 01:27:45,193
Musikaren maitasuna
berreskuratzen lagundu dit.
916
01:27:46,060 --> 01:27:51,466
…berarengan bermatzeko.
917
01:27:51,566 --> 01:27:53,635
Berma zaitez nigan…
918
01:27:53,701 --> 01:27:56,337
…indarrak
eskasten zaizkizunean…
919
01:27:57,438 --> 01:28:00,975
…nire adiskidetasuna
izango baituzu.
920
01:28:01,676 --> 01:28:06,180
Aurrera egiten
lagunduko dizut.
921
01:28:06,514 --> 01:28:09,751
Luzaro gabe…
922
01:28:13,354 --> 01:28:15,857
Dohain bat dugu:
kantu bat entzun…
923
01:28:15,923 --> 01:28:18,760
…eta ondo doakion zerbait
hari eranstea.
924
01:28:18,793 --> 01:28:20,295
Kaleko edozein umek daki
hori egiten.
925
01:28:20,461 --> 01:28:23,564
Ume txikiek ere hori egiten dute
kantatzen ikastean.
926
01:28:24,999 --> 01:28:26,834
Dohaina hor dago.
927
01:28:27,535 --> 01:28:31,372
Zeuk egin behar duzu zerbait
dohain horrekin.
928
01:28:33,308 --> 01:28:35,943
Garai zaharretan bezala!
Hurrengo saioa.
929
01:29:58,025 --> 01:30:01,229
ITZULPENA - AZPITITULUAK:
Jon Muñoz